Vandaag heef u de tijd voor meerder gamedrive op verschillende tijdsstippen van de dag. Overnachting Kilombero Campsite. (VP) Bezoek aan een Primary school in Kivukoni eneen wandeling naar een vissersdorpje.Dit park werd in 1992 geopend en is het jongste National Park van Tanzania. In het park vindt men rode Colobus apen, olifanten, buffels, luipaarden sabel Antilopen en uiteraard een geweldige variatie aan vogels. Tot de mogelijke activiteiten behoren een wandeling naar de Sanje watervallen of een klim naar de top van de Luhombereo de hoogste top van de Udzungwa.

Ik was om 4 uur al wakker en hoorde allerlei geluiden.. Plonsen in het water, het gebrul van een hippo, de griel riep met een doordringend geluid. In een boom naast het huisje waren de apen aan het ravotten. Om 05.00 uur is het in het kamp nog rustig, Nico en Good Luck zitten al op de veranda. Het vuur is al aangestoken om water voor thee, koffie en havermoutpap te koken. Ik besluit op m'n terras te gaan zitten. Langzaam begint het te schemeren. Ik zie een Pied Kingfisher landen op een tak. Mooi dichtbij! Zou het al licht genoeg zijn om te filmen? Ik installeer mijn camera en net als alles in gereedheid is landt er een tweede met een flinke vis in zijn bek, te groot om naar binnen te werken. Ten einde raad geeft hij de vis aan de andere vogel en vertrekt. Het wordt vast een prachtig stukje film. Langzaamaan geeft het zonnetje meer kleur aan de horizon. De dag gaat beginnen....

Vandaag een bezoek aan de school in Kivukoni. Onderweg veel tseetseevliegen, die pijnlijke steken geven. Ik zit in de auto waar de white-head-flycatchers erg actief zijn, rake klappen worden uitgedeeld, en niet alleen aan de vliegen. De white-head -flycatchers slaan niet alleen zichzelf, maar ook elkaar en soms moeten de chauffeur en gids het ontgelden. In het veld zien we 4 Ground Hornbill's. In Zuid-Afrika noemen ze deze soort: birds from hell...Bij de school aangekomen zien we het schoolhoofd en enkele leerkrachten al buiten staan wachten. Er is een kort welkomstwoord van de schoolmaster. Dan gaan we de klassen in. We beginnen bij de kleuterklassen met 120 kinderen, 60 per lokaal, ze zitten allemaal op de grond. Good morning klinkt het in koor. Dan wordt er gezongen, een welkomstlied in Swahili. Alles gaat zeer gedisciplineerd, dat lijkt me ook de enige manier om zoveel kinderen in het gareel te krijgen en te houden. In het tweede lokaal zingen wij ook een lied: 'Een uil zit in de olmen', we wagen ons niet aan het twee- stemmig zingen. In de hogere klassen steeds minder kinderen, de verhouding jongens/meisjes is duidelijk in het voordeel van de jongens. De hogere klassen hebben 60 kinderen per klas, de hoogste ongeveer 40. De meisjes vallen uit volgens de leerkrachten omdat zij thuis moeten werken of zwanger zijn. In Tanzania is het lager onderwijs gratis, ongeveer 68% van de kinderen maakt daar gebruik van. Van de 12- tot 17-jarigen volgt ongeveer 20% onderwijs. In elk lokaal staat op het schoolbord de opdracht van die ochtend: rekenen, geschiedenis, aardrijkskunde en Engels. De lessen worden door de leerkracht uitgeschreven op het bord, hier geen werk- of takenschrift met opdrachten. Leerlingen in de laagste klassen gebruiken een telraam. Het is gemaakt door de leerlingen zelf van flessendopjes en stokjes. De leerkracht legt uit hoe het werkt.

Van lokaal naar lokaal lopend hoor ik van de leerkrachten dat de school 1070 leerlingen heeft, er zijn in totaal 28 leerkrachten, de afstand die de leerlingen maximaal afleggen om naar school te komen is 3 kilometer. De afstand lijkt me zo klein dat ik het niet kan geloven, maar 3 km wordt door verschillende leerkrachten herhaald. Later die middag in het dorp wordt me duidelijk dat het echt klopt, kinderen van afgelegen dorpen logeren bij familie in de buurt van school. Dan naar de winkel om de hoek, van eigenaar Michael, vergezeld door hoofdonderwijzer en leerkracht kopen Romke en ik de schriften. Alle schriften worden opgekocht, eerst uitgeteld en in stapeltjes van 10 op de grond gelegd, nageteld door de hoofdonderwijzer en door Michael. We hebben nog meer geld te besteden en besluiten naar een dorp verderop te gaan, naar een soort groothandel om nog meer schriften te kopen. Het worden nog 3 dozen vol schriften.

De anderen blijven op het school terrein, kijken rond, er wordt veel gefotografeerd, gezongen en geklapt. Ondertussen heeft op school de ochtendploeg de school verlaten en is de middagploeg begonnen. Bij gebrek aan schoollokalen gaan de kinderen een halve dag naar school. De leerkrachten werken wel de gehele dag, lange dagen van half 8 tot 4 uur en dat in klassen met wel 60 kinderen.

Weer op school aangekomen moeten we allemaal een krabbel zetten in het visitorsbook. Dat geeft meteen de gelegenheid om eens in de kamer van de directeur rond te kijken. Een kleine kamer met een bureau vol met stapels schriften en boeken, afgedekt met gehaakte kleedjes in de kleuren geel, rood en zwart. Eenzelfde soort kleedjes ligt op de rug- en armleuning van de bank. De directeur maakt van de gelegenheid gebruik om te vragen of we ook kunnen helpen met de financiering van een huis, daar zien we echter van af. Na deze plichtpleging volgt er een bezoek aan de docentenkamer. Ook hier heel volle bureaus. Er volgen speeches door de directeur en door Romke, onze reisleider. Ik heb nog een tas met verrassingen, o.a. een springtouw. De hoofdonderwijzer, maar ook leerkrachten en een enkele leerling laten zien hoe handig ze hiermee zijn.

Terug in het kamp staat ons weer een heerlijk maal te wachten. En na de lunch maken we een wandeling langs de rivier. Wat me opvalt zijn de vele knopen die in het lange gras zijn gemaakt. De uitleg van de gids is dat dit wegwijzers zijn. Dat lijkt me wat vreemd, want het pad langs de rivier kun je slechts in zuidelijke of noordelijk richting volgen, goed, je kunt natuurlijk ook te water gaan. De knopen in het gras doen mij denken aan 'local medicine' om bijvoorbeeld de gewassen te beschermen en dieven op afstand te houden. Dat is iets wat de gids niet kent.

We komen aan in een vissersdorpje, ook hier eenzelfde beeld als gisteren: de meeste vrouwen zijn aan het werk en de meeste mannen rusten. Vrouwen komen terug van het land met een stapel brandhout of tomaten op het hoofd, anderen zijn met het voorbereiden van het eten bezig zoals graan stampen, bier of mogelijk iets sterkers, brouwen. De mannen drinken alvast een pintje of wachten op de dingen die komen gaan. Maar ook is er een man die voor zijn nieuwe huis bezig is gaten te graven voor de verticale palen van de muren. Als die stevig staan worden er takken horizontaal aan vastgebonden zodat een soort raster ontstaat. Dan kan het aanbrengen van klei vermengd met stro beginnen. Een dak van gras, een houten deur en luiken en de woning is gereed. Stromend water is er niet, op z'n gunstigst heeft het dorp een waterput, ik heb deze echter niet gezien. Licht komt van de petroleumlamp, maar waar komt de petroleum vandaan?

Van 20 kilometer verder? Uit het dorp waar de school staat? Het is niet allemaal kommer en kwel, in een soort gemeenschapshuisje, of is het de plaatselijke kroeg, wordt er gekaart. Ook hier kent men pesten. Richard doet mee en doet het geloof ik nog niet slecht ook.

Dag 14. Udzungwa Mountains National Park (25 augustus)

Dit park werd in 1992 geopend en is het jongste National Park van Tanzania. In het park vindt men rode Colobus apen, olifanten, buffels, luipaarden sabel Antilopen en uiteraard een geweldige variatie aan vogels. Tot de mogelijke activiteiten behoren een wandeling naar de Sanje watervallen of een klim naar de top van de Luhombereo de hoogste top van de Udzungwa.

Om 07.00 uur ontbijt. De bagage is al bij de auto's. Tot grote vreugde van Henk was het al de tweede dag dat er pap op tafel kwam. We vertrokken om 08.15 uur voor de rit naar Udzungwa. Vlak bij het kamp lagen er olifantendrollen op de weg. Bakari stopte om te checken of ze vers waren. Vinger erin en proeven.... Hartstikke vers, dus uitkijken!!! Nog in het bos hadden we als eerste auto wel een erg grote verrassing toen we een bocht om gingen: een wilde hond met 4 redelijk grote jongen liep zomaar vlak voor onze auto op de weg. Prachtig! Vooral de mooie vacht van de honden viel op. Voor ons kon de dag al niet meer stuk.... We waren bij de veerpont snel over en gingen na Ifakara al gauw weer zandwegen op. Dit ontlokte Texelse Jan de voortaan onsterfelijke kreet: 'een dag niet gehobbeld is een dag niet geleefd'. We waren al om 11.30 uur op de campsite en konden meteen aan de slag om voor de eerste keer deze reis zelf onze tentjes op te zetten. In een uurtje was alles opgezet en ingericht en ging iedereen verwachtingsvol richting terras.

Ook Ingrid, die onderweg Henk en de chauffeurs al knagend aan een stengel suikerriet aantrof. Dat leek haar ook wel iets om te proberen. Helaas pakte ze geen stengel, maar een van de uitgekauwde stukjes in de prullenbak op de grond. De smaak viel wat tegen, ze had er meer van verwacht......We hadden een vrije middag en zijn met z'n zessen (Els, Gert, Henk, Rika, Richard en Texelse Jan) naar het nabij gelegen dorpje gelopen. Daar wat rond gekeken en Bakari ontmoet. Samen nog een biertje gedronken in de lokale kroeg. Bij terugkomst had Jan N. nog een ijsvogellijkje ter bezichtiging bij de tent van Richard gelegd. Wat een mooi vogeltje! Na diner en biertje / wijntje gingen we om 21.30 uur naar bed, om de volgende dag uitgerust aan de klim te kunnen beginnen.

Dag 15. Udzungwa Mountains National Park (26 augustus)

Wandelsafari naar de waterval

.....Het regent. Eerst dachten we nog dat het de wind was in het bamboebosje achter onze tent maar nee, heuse regen... Gert wil naar buiten stappen om de buitentent er over te gooien maar zo gauw de rits open is valt het doek al over hem heen. Bakari en Good Luck waren er sneller bij! Wat een service...Vandaag staat een wandelsafari in het Udzungwa Mountains National Park op het programma. Omdat het heel warm dreigt te worden wordt iedereen erop gewezen voldoende water mee te nemen. De rugzak raakt snel vol, Rika twijfelt of ze haar ehbo doos wel mee zal nemen. De keus voor haar was: of ehbo doos of lunchpakket. Goed, haar lunchpakket kon er bij mij nog wel in. Gert had ook geen plaats meer i.v.m. zijn camera's, Henk had hetzelfde probleem.. De lunchboxen gaan dus alle 4 in mijn zak. Het water draagt iedereen zelf en Jan Texel heeft een voorraadje toiletpapier bij zich. De groene jeep heeft het met elkaar opgelost!

We gaan het Sanje Fall circuit lopen met een lengte van 6 km. Er gaan een gids en een parkwachter mee. De Sanje Fall is een waterval die bestaat uit 3 delen, de eerste op 170 meter, de tweede op 70 meter en de derde op 30 meter. Maar voordat we hieraan beginnen gaan we naar de Prince Bernhard Fall. Onze Prins opende dit park in 1992 als oprichter van het Wereld Natuurfonds en bij die gelegenheid is deze waterval naar hem vernoemd. Het is de eerste in de reeks, niet zo hoog gelegen, nog net te belopen voor een 72-jarige Prins. Er is een plaquette bij geplaatst met een foto van Bernhard, overigens zonder anjer. Bernard heeft nog een boodschap voor de bezoekers: 'Laat geen rommel achter' (vrij vertaald). De gids heeft geen idee dat Bernhard uit Nederland afkomstig is, maar spreekt wel met waardering over hem. In het bos komen we vrouwen en kinderen tegen. Het blijkt dat het elke donderdag is toegestaan om in dit deel van het park hout te verzamelen. Er mogen geen messen o.i.d. mee, alleen touw. Dit is ingesteld om de plaatselijke bevolking te compenseren omdat het park in principe niet meer voor hen toegankelijk is. Het zou een wandelsafari worden maar niets is minder waar. We beginnen vrijwel meteen aan een klim die behoorlijk steil is, met veel treden. Er zijn een soort trapjes gemaakt van boomstammetjes. Twee rechtop, op enige afstand tegen elkaar, schuin tegen de helling gezet en daarop zitten dan wat dwarsstammetjes vastgemaakt... Het is daarbij drukkend warm. Halverwege komen we even bij als we bij een uitloper van de waterval aankomen. Het is hier heerlijk koel. Verder gaan we naar het hoogste punt van de waterval waar we kunnen zwemmen. Richard, Henk, Romke, Ingrid en Jan Texel maken daar graag gebruik van. Natuurlijk is het water koud maar doordat het lichaam zo in en in warm is voelt het heerlijk aan, zeggen ze. Onder de waterval beleefden ze de ultieme douche. We lunchen aan de top van de waterval, het geruis van het vallend water maakt ons soezerig..... Zeker gezien de inspanningen om hier te komen is dat te begrijpen. Het uitzicht over de Afrikaanse vlakten is adembenemend mooi!

Halverwege de afdaling is de mogelijkheid om via een kleine omweg aan de voet van de Sanje Waterfall te komen. Hier ervaar je een compleet beeld van de hele waterval. In de regentijd moet het hier een hels kabaal zijn en een stortvloed van water. Daarna gaan we via een uitkijkpost verder naar beneden. We scoren nog enkele apen (moeder met jong).

Op de weg terug naar de camping drinken we nog een (lauw) biertje in een lokale kroeg. Els heeft weer succes met haar bellenblaas. Zelfs een oudere heer is zielsgelukkig als hij er mooie bellen uitblaast. Later komen we nog een franjeaap tegen die balancerend op een elektriciteitsdraad een kloof probeert over te steken. Met handen, voeten en zijn staart weet hij zich staande te houden. Een koddig gezicht waar iedereen van geniet. Op de camping lopen apen (Baboons) maar bij onze komst verdwijnen ze weer. Om de zoutvoorraad weer aan te vullen drinken we cup- a-soup. Het was een prachtige dag. Veel zweet en inspanning maar de beloning was prachtig.

Spreuk van de dag: 'Afrikaanse vrouwen buigen wel maar breken niet'.

Dag 16. Udzungwa Mountains National Park ( 27 augustus)

Nog een dag de berg op. Op apensafari, op zoek naar de endemische apensoort: Sanje Mangabey, lunchtrommeltjes mee!

Vroeg gewekt door de imam én christelijke muziek. Het lijkt erop dat men met christelijke muziek in de zeer vroege ochtend enig tegenwicht wil geven aan de oproep van de imam...Vandaag heeft Richard geregeld dat we een apensafari gaan doen.. op zoek naar de Sanje mangabey en als het goed is komen we weer bij een waterval. Tja dat vond iedereen leuk! Ook Hilversumse Jan wil dolgraag deze apen zien, maar hij ging gisteren tijdens de wandeling wel een beetje 'naar de kloten', dus hij ziet als een berg op tegen die berg van vandaag.... Tja, daar is het een berg voor...We gaan Pole Pole maar meteen wel heel steil omhoog en na een dik uur staat een andere gids ons op te wachten. We zijn allemaal doornat van het zweet...Hij neemt ons mee van het pad af om ons naar de groep apen te leiden. We hebben mazzel, de groep zit dicht bij het pad en voor we het goed en wel in de gaten hebben zitten we midden in de groep apen: schitterend!

De aapjes zijn goed te zien, misschien ogen ze niet geweldig spectaculair, maar zo'n groep van 60 apen in de bomen en op de grond zien eten en bewegen... dat hele groepsproces een flinke tijd te mogen observeren... dat is gewoon magnifiek. En ook de fotografen onder ons krijgen ruim de tijd hun talent te etaleren, hoewel we de resultaten daarvan nog moeten afwachten...Daarna gaan we nog beetje verder naar een waterval, die kan natuurlijk niet zo spectaculair zijn als die van gisteren, maar een kniesoor die daar om maalt... iedereen zit nog na te genieten van het apenspektakel.

Het is bij de waterval nog te vroeg voor de lunch dus na een korte pauze gaan we naar beneden. Niets bijzonders meer gezien, maar onderweg hebben we nog wel een andere soort guineafowl gespot: Crested Guineafowl.

Bakari wordt door onze gids gebeld om ons aan de andere kant van de bergen weer op te halen... toch wel handig die mobieltjes in de bergen. Wij zijn vroeg terug in het hotel dus tijd zat om te shoppen in Mangulo. We zijn met Richard, Rika, Henk, Gert en ik. We zijn naarstig op zoek naar een cadeau voor Goodluck, want die is morgen jarig... Hij is gek van voetbal en supporter van Liverpool, dus we zoeken een Liverpoolshirt, dat lukt niet dus het wordt een broek met opdruk. Onderweg probeer ik mijn 'wollenmutsenmissie' te voltooien.. Ik heb mutsen meegekregen van een vriendin uit Nederland en mag deze weggeven, maar voor niets gaat de zon op, de tegenprestatie is: foto's van kids met mutsen. Leuk om te zien hoe de mensen reageren... het is bloedheet, maar toch zijn ze apetrots op de hun muts... en bij nader inzien: je ziet veel meer mensen met allerhande hoofddeksels lopen...

Blijkbaar passen die warme mutsen hier uitstekend! We nuttigen in het dorp nog een lekkere pint en gaan weer terug naar de campsite. Voor het avondeten is er nog tijd om stil te staan bij deze geweldige reis van de afgelopen dagen. De plussen (erg veel) worden genoemd plus een aantal kanttekeningen. Romke noteert en zal Bonga Asili feedback geven.s' Avonds bereidt Goodluck ons weer een fijne maaltijd en daarna nemen we alvast een beetje afscheid van de staf. Romke heeft een speech in Swahili gemaakt en bedankt hen namens ons.

We hebben nog een dag te gaan maar we kunnen toch zeker stellen dat we hebben geboft met deze staf! Hulde aan Bakari, Goodluck, Leopard en Nico! Texelse Jan, Gert, Henk en Richard sluiten de dag met een fijn potje pesten! We maken het dit keer niet te laat, want er gaan geruchten dat wij met ons gelach en gebulder de vorige avond mensen uit hun slaap hebben gehouden... (maar ons gelach is vast niet zo erg als een imam om 5 uur....)

Dag 17. Dar Es Salaam (28 augustus)

Heel vroeg in de ochtend vertrekt u naar Dar es Salaam. Ontmoeting met Jamilla, interview met de pers. Makonde markt voor de aanschaf van de laatste souvenirs.

Het is de laatste dag in Tanzania. Snik. Wij moeten naar Dar Es Salaam om definitief afscheid te nemen van onze staf en Jamilla. Deze ochtend gaan wij nog vroeger uit bed als anders (kan dat dan?).Ik heb nog een tas gemaakt voor Good Luck. Hij is getrouwd en heeft 4 dochters. Alle was en douchespullen plus de broeken en T-shirts die ik hier heb gedragen. Gert had ook nog T-shirts over en Jan Texel offerde zijn overhemden en ja, echt.. zijn sandalen! Om 07.15 uur gaan we op weg. Eerst flink hobbelen (ongeveer 80 km), ( een dag niet gehobbeld is...) en daarna via een asfaltweg naar de hoofdstad. Onderweg is er weinig tijd. Bakari wil graag in Dar zijn voordat het helemaal vast staat met files. Zelfs de lunch schiet er bij in. In een dorpje worden bananen gekocht, de reisleider rekent voor de verkoper op de markt uit hoeveel 27 bananen kosten.

In Dar Es Salaam ontmoetten wij Jamilla in een restaurant. Na lang wachten konden wij onze maag vullen met een warme hap. Meteen daarna gingen wij naar de nabij gelegen Makonde markt. Daar was een crew van de Tanzaniaanse tv. aanwezig om ons een interview af te nemen. Het gonsde de hele dag al dat dat nog zou gebeuren maar toen het zo laat werd dachten we er niet meer aan. Ze stonden ons op te wachten op de souvenirmarkt. En oh jee, ze pikten mij eruit om het interview te doen. Ik vroeg Rika om assistentie en dat deed ze. Ze vroegen me wat we het mooiste vonden aan Zuid-Tanzania en wat we verbeterd wilden zien.

We hebben netjes geantwoord maar ze waren niet zo erg tevreden met het antwoord dat wij juist het kleine aantal toeristen hier zo positief hadden ervaren...

Iedereen kreeg tot 18.00 uur de tijd om de laatste cadeaus te kopen. Even later zaten wij voor de laatste keer in onze landcruisers richting het vliegveld. Na een biertje te hebben genuttigd werd hartelijk afscheid genomen van onze trouwe en aardige Bakari, Leopard, Good Luck en Nico. Ook Jamilla werd nogmaals bedankt en uitgezwaaid.

Na een voorspoedige vlucht landden wij 's morgens in Amsterdam, pikten onze bagage van de lopende band en namen afscheid van elkaar. Zoals gezegd wij hebben allemaal van deze reis genoten en zullen zeker nogmaals terugkeren naar dit mooie en interessante continent.

Tanzania, asante sana, tutaonana tena !!! ( Tanzania, bedankt, wij zullen elkaar weer zien/ontmoeten)

Of: in goed Brabants... Houdoe en bedankt!

29 augustus 2010