We gaan weer vertrekken... naar Myanmar!
Hallo allemaal, ja, we gaan weer oppad.Drie maanden zijn we nu thuis geweest. We hebben de feestdagen gezellig doorgebracht en ook de tijd genomen om eens wat dingen in huis aan te pakken... gezellig bijgekletst met familie, vrienden en kennissen.
De voordevakantieborrel(hap) was ook weer goed geregeld! Maar nu is het dan toch weer tijd om de koffers te pakken.
Myanmar wordt het deze keer, jullie waarschijnlijk beter bekend als Birma. We hebben van oud reisgenoten mooie verhalen gehoord over dit land en er ook prachtige foto's van gezien.
We hebben de reis geboekt bij Dim-Sum.(http://www.dim-sum.nl/ Bergvolkerenreis) Ook overdeze organisatiehebben we goede verhalen gehoord en wat ons aantrekkelijk leek was het feit dat ze vaak met kleine groepen reizen. Nu is dat deze keer niet echt het geval, de reis is volgeboekt en dat betekent dat we met een groep van 14 mensen rond gaan trekken. We gaan wat geisoleerd levende stammen opzoeken. Dit gaan we al wandelend doen. Ook zullen we de nodige tempels, pagodes en stupa's gaan bekijken. We gaan varen over het Inlemeer en we slapen in kleine hotels.
Aanstaande zondag laten we ons naar Schiphol brengen... en dan vertrekken we maandagmorgen. Het zal ruim 14 uur vliegen worden met een overstap in Singapore. De reis gaat 22 dagen duren, wij hebben er dan nog een paar dagen aangeplakt en gaan dan wat rondkijken in de delta rondom Yangon, dit is dehoofdstad.
We hebben van de reisorganisatie gehoord dat er weinig verbinding zal zijn met de mobiele telefoon. Ook wat betreft het emailen schijnt er niet veel mogelijk te zijn. Dus misschien dat ik jullie het verhaal pas kan vertellen als we weer terug zijn.... Twee maart vallen we weer op de klep...
Veel liefs en groetjes aan iedereen, doeiiiiiiiiiiiiiiii, Gert en Els.
(1) Mozambique, Malawi, Zambia, Botswana.
Reisverslag MOZAMBIQUE, MALAWI, ZAMBIA.
Reisorganisatie SAWADEE
6 t m 31 oktober 2011 DEEL 1
We vertrokken op donderdag 6 oktober om 21.00 vanaf Schiphol met een vliegtuig van KENYA AIRWAYS. Zo we werden we meteen al in het Swahili welkom geheten. En we konden ook meteen gaan wennen aan het Afrikaanse tempo. We vertrokken zeker een half uur te laat, maar de crew liep daar niet harder om. Ons diner, wat overigens prima was, werd om 23 uur geserveerd en daarna viel ik als een blok in slaap. Om 4.00 uur werd ik wakker in een verlicht vliegtuig en had ik de warme doekjes al gemist... We hadden een tussenlanding in NAIROBI.
Binnen 20 minuten zaten we in het volgend vliegtuig, iets kleiner deze keer, maar weer van KENYA AIRWAYS, the pride of Africa zeggen ze zelf. Maar het was al net als overal in Afrika, het kon wel enig onderhoud gebruiken. Mijn stoel bleef namelijk spontaan in de slaapstand zakken en de tafeltjes kozen zelf hun moment om uit te klappen. Maar motorisch was vast alles prima in orde want we landden zonder problemen in Maputo. Daar maakten we kennis met de overige groepsleden. Het leek een wat bij elkaar geraapt clubje, maar daar gaan we vast nog aan wennen... De reisleider stond ons op te wachten Jairos, een man uit Zimbabwe.
Het afwikkelen op de luchthaven nam nog heel wat tijd in beslag, omdat van een persoon de bagage niet was meegekomen. Het lijkt wel de goede persoon overkomen, want hij neemt het goed op. Meteen op de luchthaven kreeg hij al een vergoeding zodat hij zich wat kleding en toiletspullen kon gaan kopen. In hotel Turismo had het personeel ook heel wat tijd nodig om in actie te komen. Jairos had ons daar onderweg al voor gewaarschuwd. Oh, zei hij, ze zijn zo traag ze snappen hier maar niet dat tijd geld is. Héél bijzonder om dat uit de mond van een Afrikaan te horen. Maar we kregen toch een kamer op de elfde verdieping met zicht op veel vergane glorie en de zee. Kamer was prima. 's Middags hebben we nog een toertje gedaan door Maputo. De taal is hier Portugees. Er staan ook nog veel, meest vervallen, grote Portugese huizen.
Gert had een lijstje gemaakt van enkele punten die we konden bekijken. Als eerste stond daarop de Botanische tuin. Ook deze was erg vervallen. Veel zwervend vuil en zwervers. Maar ook in hoekjes verliefde stelletjes. En in de bomen ontdekten we veel fruitbats die daar met tientallen in kluitjes hingen te wapperen. Strohcoloured fruitbats. Verder zagen we nog een flinke hagedis met een paars/blauwe kop. Bull bulls en vooral ook veel mussen. Wat ook bijzonder was was een fontein die zo uit Parijs leek te komen. We aten een broodje bij het Cutureel centrum, een mooi gebouw. Het balkon heeft steunpilaren van sierlijk smeedwerk. We kwamen langs de kathedraal en deden ook de 'mooiste' straat van Maputo. Inderdaad prachtige huizen met in iedere voortuin een bewaker. Tegen deze straat aan lag een soort getto van betonnen flats waar niet veel ramen meer heel waren. Er werd volop gewinkeld in de vuilcontainers en aan de rommel erom heen te zien was dat al veel vaker gebeurd. Ook hier is de grens tussen rijk en arm maar heel dun.
Onderweg pinden we nog wat Mozambicaans geld. Op de luchthaven konden we alleen wisselen omdat de ATM weigerde. In de stad zelf is pinnen geen probleem. Het is wel handig om dat overdag te doen, want door alle sores was het er bij de kofferloze man niet van gekomen om dat op de luchthaven te regelen. Na het gezamenlijke diner in het hotel ging hij, Hans, nog even met Jairos in de stad geld pinnen. Nu had die ons al gewaarschuwd te zorgen dat als je s 'avonds de straat op gaat je je paspoort bij je te hebben, omdat de politie weinig aanleiding nodig heeft om je op te pakken. Dus de paspoorten werden meegenomen en samen gingen ze pinnen. Dat pinnen lukte goed, maar daarna werden ze inderdaad snel aangehouden door de politie. Die wilde paspoorten en hun portemonnee zien. Mee komen naar het bureau was de boodschap. Waarom?? De reden was dat ze te veel geld bij zich hadden... Vlak voor het politiebureau begonnen de onderhandelingen. Ze konden zich weer vrij kopen.. Nadat de eerste boosheid was gezakt hebben ze dat maar gedaan want ja, als je de politie niet kunt vertrouwen wat moet je dan verder nog... De volgende ochtend is Jairos nog navraag gaan doen en als hij zorgde om na 10 uur op het bureau te zijn dan kon hij de desbetreffende agent aan wijzen en ja wat dan? Zijn woord tegen dat van hem? Omdat we al vertrokken om 7.00 uur is er geen vervolg op dit verhaal, het heeft ze alle twee en klein bedrag gekost en het ook het vertrouwen in de autoriteit van dit land...
Zaterdag 8 oktober 2011.
Al in alle vroegte verlieten we de grote stad weer. Even wennen aan de zitplaatsen in een wel erg hoge truck. Wat mij betreft een beetje de minst geschikte truck ooit, maar dat kan ook een kwestie van wennen zijn..
We passeerden een enorme begraafplaats en daar was het in deze vroegte al een drukte van belang. Er waren veel bussen die arriveerden. Veel stalletjes waar de mooiste boeketten werden verkocht. Jairos legde uit dat er in Mozambique alleen op zaterdag begraven mag worden dus de overledenen moeten bewaard worden tot het weekend... en dat bij deze hoge temperaturen! Hij vertelde er meteen bij dat er twee belangrijke oorzaken van overlijden zijn: Aids en Malaria. 70% van de bevolking in Mozambique heeft geen baan en houd zich in leven door wat groente te verbouwen op akkertjes, te leven op kosten van een werkend familielid en wat in de handel van goederen uit Zuid Afrika. Ook vertelde hij dat de kleren die wij in Nederland weggeven voor de ontwikkelingslanden hier niet worden uitgedeeld maar verkocht. Dus ook dat schiet zijn doel een beetje voorbij. Goed, veel armoede dus hier in Mozambique, zoals in heel Afrika overigens want ik hoor steeds weer van een ander Afrikaans land dat dit het armste land van de wereld is...
Het landschap werd na het verlaten van de stad al snel mooi. Het hebben vandaag een vlak land, veel natte moerasachtige stukken met riet. Ook zien we wat armetierige maïs op het veld, sorghum en enorm grote akkers met suikerriet. Ook zag ik een veld vol met ananassen. De dorpjes waar we door kwamen waren kleurig met veel winkels, stalletjes met fruit en kleding. Gert zit voor in de truck, vogelboek op schoot en hij heeft het druk om er weer een beetje in te komen, in de Afrikaanse vogelsoorten. Onderweg geeft Jairos uitleg over de wegen, de streek en de dorpen. Het is een erg lange reisdag, 600 km te gaan. Wel goede wegen, maar we vertrokken om 7.15 en kwamen tegen 6.00 uur, net voor het donker op het kamp aan, Praia de Tofo.
Zondag 9 oktober 2011.
We sliepen prima! Het ontbijt was pas om 8.30 uur gepland dus ik heb eerst lekker op het terras mijn verslag zitten bijwerken. Vanaf het terras hadden we tussen twee bungalows door ook nog wat zicht op een mooi wit zandstrand met een intens blauwe zee. Onze buurtjes werden ook wakker en zij hadden thee en koffiezakjes bij zich, dus met onze waterkoker in het keukentje hadden we weldra een lekker bakkie. Bonnie had eieren en spek gebakken voor het ontbijt.
Wij hadden ons opgegeven voor het snorkelen en zwemmen met de walvishaai. We vulden de morgen met wandelen, zwemmen en ook nog wat rommelen in de spullen. Na de lunch liepen we in 15 minuten naar het kantoor van de snorkelorganisatie. We moesten tekenen dat we op eigen risico meegingen. We kregen met een video uitleg hoe we ons moesten gedragen op de boot en in de buurt van de walvishaai.
En daar gingen we met 10 man in een tot op de draad versleten jeepje, de bestuurder voorin en wij op een splinterig randje achterin. De bak met flippers en snorkels tussen ons in en twee mannen op de motorkap om het dak vast te houden want dat was losgeroest... Op het strand werden de spullen in de boot gelegd en met z'n allen moesten we bij een golf de boot losduwen. Op commando moesten de vrouwen dan in de boot springen en de mannen nog een keertje duwen en dan ook op het sein erin springen. Het viel niet mee om hem los te krijgen en toen er een beetje beweging in kwam sprongen er bij het eerste commando meteen iedereen in, mannen en vrouwen. De boot dreigde te kantelen en de mensen die in de lucht hingen hadden al hun kracht nodig om er niet af te vallen. Allemaal er weer uit.
Toen volgde een herhaling van de eerste poging. Weer allemaal erin ...weer allemaal eruit... Er werd wat extra mankracht bijgeroepen, maar toen ging het helemaal niet meer. Er kwamen hele heftige golven zodat terwijl iedereen druk met de boot was inmiddels de jeep met z'n wielen al diep in het water stond.. Die werd gered en met de jeep werd de boot uit het water getrokken. Wij dachten nog te zien gebeuren dat die boot de wrakke jeep in tweeën zou scheuren.. maar nee, dat liep nog goed af. Met de jeep gingen we weer, met de splinters in de billen, want we hadden alleen een zwempak aan, terug naar het kantoor. Daar werd een andere boot vrijgemaakt. Deze lag een stuk verder vanaf de lodge en daar waren duidelijk wat minder sterke golven.
Nu verliep het beter, de mannen wachtten duidelijk op hun beurt van instappen en we waren nu snel op weg. En dat woordje snel klopt goed, want er hingen twee motoren van 100 pk achter de boot. We klapten over het water. Het water kwam vaak hoog over onze hoofden gevlogen. We hielden ons goed aan een touw voor ons vast en ook nog een hand aan een touw achter ons.. En onze voeten zaten onder stevige banden geschoven. Toen we eenmaal een flink stuk de oceaan op waren zagen we een bultrug met jong zwemmen. Het jong dook mooi over en door de golven. Later zwom er nog een dolfijn met ons mee. En na nog wat varen trokken we de flippers aan, de snorkels om onze nek en al snel kwam het sein, duiken..
Er werd nog geaarzeld, het was duidelijk dat het niet iets was wat men vaak gedaan had. Het was ook vreemd om achterover te duikelen. Maar de landing in het water was zacht en toen begon het geworstel met de flippers want als je dat niet gewend bent ben je daar zomaar nog niet mee weg. Ik zwom tegen verschillende mensen aan, kon wel goed onder water kijken maar heb de walvishaai niet gezien. Terug de boot in, ook niet eenvoudig en op weg naar de volgende. Die kwam niet lang daarna. De mensen op de boot hadden de eerst beter gezien dan ik dus ik besloot maar op de boot te blijven.
Ik was intussen behoorlijk misselijk van het hotsen op de golven en de slokken zeewater die ik had ingeslikt. Uiteindelijk zijn we voor vier walvishaaien gestopt en ik heb ze alleen van bovenaf gezien. Intussen was Ysabel zo ziek geworden dat ze alleen nog maar met haar hoofd over de rand hing. Daarom werd er besloten om terug te gaan. Wat een ervaring was het, echt geweldig. Inmiddels was ik ook niet meer zo bang om er uit te vallen dus kon ik nu ook meer genieten van de vaartocht. We maakten een zachte landing op het strand en daar gingen we ons, met een blikje cola in de hand, lekker koesteren in het zonnetje en ervaringen uitwisselen met de twee mensen uit de groep die hadden gedoken.
We dineerden in het hotel. Het restaurantgedeelte lag er prachtig met uitzicht op het strand waar het vanwege de zondag redelijk druk was met locals. Het eten was er lekker, veel keus in allerlei visgerechten. Dit alles begeleid door een heerlijke witte wijn, wat zijn we toch weer bofferds!
Maandag 10 oktober 2011.
Het is vandaag een dag met herinneringen...het wordt weer een reisdag. We hebben zo'n 300 km te gaan. Dus de tassen werden weer gepakt, een sober ontbijtje bij de truck en instappen maar.. De weg was weer goed. Om op de route naar het noorden te komen moesten we een flinke omweg maken langs de baai. We hadden weer een goede weg, het vertrek was om 7.30 uur en we arriveerden in Vilanculos rond 14.00 uur. Daar namen veel mensen een kamer. De huizen lagen ook weer prachtig hoog op palen met een terras aan de zeekant. Er moest per persoon ongeveer 18 euro worden bijbetaald maar dan hadden ze ook wat... Uiteindelijk werden er maar 3 tenten opgezet. De kampeerders mochten het sanitair van een nabijgelegen hotelgebouw gebruiken. Sober maar goed geregeld.
Na de lunch werden de tenten ingericht. Het tentje was aan de kleine kant zodat onze gebruikelijke opstelling niet echt bleek te werken. Maar we hebben er toch wat van gemaakt. Daarna wandelden we wat door de omgeving. Het is duidelijk dat de mensen hier niet echt gewend zijn aan toeristen. Kinderen verstopten zich en volwassenen keken argwanend maar toen ze door hadden dat we ze niet wilden fotograferen werden ze wat vriendelijker. Langs het strand groeien mangrove struiken. Veel krabben lopen er op het strand en zien ze een beweging dan verdwijnen ze snel in hun holletjes
Bonny had een lekker diner bereid met kip. Voor de twee vegetariërs was een aparte schotel met peulvruchten die ook lekker spicy was. Nog een slaapmutsje in de bar en we zochten het bedje op.
Dinsdag 11 oktober 2011
Ik was vroeg wakker van alle geluiden, de hanen dachten al heel vroeg dat de dag begonnen was.. Verder stonden we onder de kokospalmen en de wind maakte zo'n geluid met de bladeren dat ik dacht dat het regende. Rond 5.00 uur werd het licht en even later kwam het zonnetje op boven zee. Ik sloop onder de huisjes door in de veronderstelling dat iedereen nog sliep maar al op twee terrassen zaten mensen te genieten van het op komende zonnetje. Het ontbijt werd tegen 7.00 uur geserveerd. De kok bakte de eieren in een zwembadje van olie, maar dat was aan de smaak niet te merken.
Al snel moesten we onze snorkelspullen opzoeken, want vanwege het tij moesten we rap zien bij de boot te komen. Nu konden ze hem nog maar net loskrijgen. We vaarden ongeveer een uur naar een paradijselijk strand...
Daar hadden we een open hut tot onze beschikking en zelfs een toilet. De snorkels gingen weer om en nu ging het beter. Echt geweldig is het om in zo'n tropisch aquarium rond te zwemmen. Ik heb er echt super van genoten. Dus voor de lunch heb ik ruim een uur in het water gelegen wel met een t shirt aan, want het zonnetje brandt sterk. Tegen 12.00 uur kwam er een 'ober', schortje voor de lunch serveren. We hadden verschillende salades en braai van vis, vlees en scampi's. Hoe slecht kan je het hebben... Na de lunch heb ik nog een duik genomen en daarna was het zo heet dat we met 17 mensen de schaduw van ons hutje zochten... Toen het tij weer goed was vaarden we weer terug en allemaal met de huid een tint donker stapten we op de vaste wal. Gert had pech, die stootte zijn knie aan een rand met koraal en oesterschelpen, dus die was snel klaar met snorkelen. Zijn snor heeft het overleeft....
Woensdag 12 oktober 2011.
We moesten ons al weer vroeg melden voor het ontbijt... Nu is dat hier niet zo moeilijk vanaf ongeveer half vijf is het een kakofonie van geluiden. De hanen voeren de boventoon maar dan zijn er ook nog heel wat vogels die goed hun best doen. In zo'n tent krijg je elk geluid ook goed mee. Wij lagen dan wat minder luxe in een tent... enkele mensen die hadden geüpgrade sliepen niet zo rustig... Twee vrouwtjes hadden een rat op de slaapkamer.. En een van de mannen zag een rat in zijn toiletpot proberen tegen de gladde kant op te klimmen... Ja en als je dan een man bent plas je toch gewoon... 's Ochtends bleek de rat verdwenen..
Tegen vijven wordt het hier licht en om kwart over vijf komt het zonnetje op. De temperatuur ligt zo rond de dertig graden. Deze dag was weer een hele lange reisdag. We gingen van Vilanculos naar Gorongosa NP Dus we nemen afscheid van de mooie blauwe oceaan en draaien het binnenland in. Nu gaat het echte werk beginnen! We vertrokken rond zeven uur en na verschillende stops en een picknick bij de truck op een schaduwrijk plaatsje kwamen we tegen vier uur 's middags op het nieuwe kamp aan. Er wordt zo onderweg heel wat afgeslapen in de truck. Er was dan ook niet al te veel te zien onderweg. De wegen zijn over het algemeen goed. Het landschap is overwegend vlak en niet echt mooi. Het is duidelijk dat hier snel wat aan de houtkap moet worden gedaan, want er staat geen behoorlijke boom meer in het landschap. Overal wordt houtskool te koop aangeboden.
Meteen na het binnen rijden van het park zagen we van alles.. Bushbok, Waterbok, Impala, Warthog en veel vogels. We zagen het al helemaal zitten, want er staan hier twee safari's op het programma. We kregen hier een mooi huisje toegewezen en eten doen we op de camp-site bij onze truck. Nog een prettige verrassing was het bestaan van WIFI hier op het kamp. De dag werd verder gevuld met een drankje in de bar, e-mails checken en het diner bij de truck. We zijn met twee vegetariërs in de groep en we boffen met deze kok want hij maakt steeds iets extra's voor ons...
Donderdag 13 oktober 2011.
Dit was de dag van de gamedrives. Het werd echt een heel geslaagde dag. We gingen met jeeps het Gorongosa NP in. We hadden een rustig ploegje, wel Dook bij ons maar wat een clown hij meestal is, hij kan ook echt ernstig zijn. We zagen veel dieren, Wathogs zijn er wel in een heel grote getale maar dat komt ook omdat er geen leeuwen in dit park zijn. Ook enorme kuddes Waterbucks, ze lijken hier wat lichter dan die we in andere parken hebben gezien. De Kudu's konden we ook heel mooi bekijken en zij ons ook... met die grote bruine ogen en grote oren, heel behaard en wit zwart gestreept.
Verder zagen we Orbi, Impala's, Grey Duiker, Bushbuck, Baboons en Velvet monkey's, en een watermangoose. Gert zag ook veel vogels, de Lilac Brested Roller. Veel African Fish Eagle, Toerako's, Fork tailed Drongo, De Guinea Fawls, en vast nog veel meer... Iedereen was serieus in de auto en ook heel enthousiast want we zagen veel. Opeens verse olifantenpoep en niet veel later een solitair jong mannetje. Hij bleef op enige afstand staan, observeerde ons.. En ja hoor langzaam kwam hij naar de truck gelopen. De chauffeur bleef heel rustig, hij liet hem komen en heel dichtbij stopte de olifant en bekeek ons nog eens maar hij besloot dat we niet interessant waren en hij vervolgde zijn weg achter de truck langs. Weer klikten alle camera's. Twee hadden er een motordrive op zitten dus dat maakte zoveel lawaai dat de olifant bijna beledigd nog eens omkeek en in de struiken verdween.
Halverwege de ochtend kwamen we de andere groep ook tegen bij een soort wetland waar we een lepelaar, Sadelbilled stork, Jacana's, kemphanen, blauwe, zilver en Goliath reiger zagen. Smullen! We toerden zo nog een uurtje rond en ineens zagen we een kudde van wel 40 olifanten. Mannen, vrouwen en kinderen. De groep werd afgesloten door een hele grote bul. Heel tevreden kwamen we tegen twaalf uur weer terug op het kamp. Op het eind van de middag deden we nog een game drive en het leek een beetje op die van 's ochtends, alleen geen olifanten., wel een hippo maar die was echt op flinke afstand. Dit Park is in het beheer van de Carr foundation. Zij proberen dit park in haar oude glorie te herstellen.
Gedurende de oorlog is hier bijna al het wild verdwenen en nu wordt het met speciale programma's weer aangevuld met voornamelijk wild uit Zuid Afrika. Ze hebben er 5 jaar geleden 4 leeuwen ingebracht en ze hebben nu een populatie van 40. Dus het werkt goed. Er stonden nu 40 buffels apart om steeds met 5 tegelijk weer ingezet te worden. De stichting doet echt goed werk. Het is ook landschappelijk een mooi park. Veel begroeide stukken maar ook veel wetlands die in de regentijd hele meren worden. Verder hebben ze ook veel gele acacia's staan. Prachtig zoals deze bomen altijd oplichten in het zonnetje.
De koks hadden weer lekker gekookt, we hoorden dat ze de avond daarvoor een Spitting Cobra in hun keuken hadden gevonden... We besloten de avond in de bar. Ze hebben hier geen witte wijn dus ik heb me maar beholpen met een Amarula.. De site werd bijgewerkt en de foto's staan erop...
LEES VERDER INDEEL 2
(2) Mozambique, Malawi, Zambia, Botswana 2011
Deel 2 van het reisverslag: Mozambique, Malawi , Zambia, Botswana.
reisorganisatie SAWADEE
Vrijdag 14 oktober 2011. Vandaag weer een lange reisdag, we gaan de grens over naar Malawi.Na een uurtje stopten we bij een markt. We kregen helaas maar 10 minuten om even rond te kijken.
Jairos had haast, hij kon niet goed inschatten hoe lang we werk zouden hebben bij de grens. Wel erg jammer want we zijn nu ruim een week onderweg en we hebben nog geen markt of zo gedaan. Een keer een Shoprite een grote supermarkt die een beetje Amerikaans aandoet. Niet echt een plaats waar je het echte Afrikaanse leven meemaakt. Jammer maar we kunnen er weinig aan doen. We wisten van tevoren dat er in deze reis lange reisdagen zouden zitten. Maar in andere waren we gewend dat die dan toch wat worden onderbroken door een bezoek aan een markt of een dorpje. Maar we zitten nog maar aan het begin dus wie weet...
De formaliteiten bij de grens gingen snel. Even leek dat het mis zou gaan want bij binnenkomst hadden ze een verkeerde datum op het stempel gehad dus dat gaf even problemen.. Het visum was nu van een latere datum dan het stempel van binnenkomst. En daar houden ze hier in Africa niet van ze binnen dan meteen ingewikkeld en heel voornaam te kijken, de strepen op hun mouwen lijken ineens te gaan glimmen... Je moet dan ook vooral niet lachen... we werden drie keer in een andere rij gezet maar toen gaven ze het op en was snel iedereen gestempeld.. Ik gaf mijn laatste muntgeld aan een oud krom vrouwtje haar ogen waren zo slecht dat ze me bijna niet zag maar ze was zo dankbaar dat ze me nog net niet kustte...
We zagen het landschap veranderen in het laatste stuk op weg naar Malawi. Er werd veel op het land gewerkt. Het zag er dan ook allemaal keurig opgeruimd uit. Oude plantenresten werden nog verbrandt en overal lagen de kuiltjes klaar om ingezaaid te worden. Het is duidelijk dat de regentijd eraan gaat komen. Ook de binnenkomst in Malawi verliep zonder problemen. We reden naar een tankstation en daar kwam een man met een plastic tas met veel wat kwacha's. Eerst werden de overgebleven Meticals geruild, daarna de euro's en toen nog de Amerikaanse dollars. Het werd een soort sauna in de truck want alle ramen en deuren moeste dicht want het gebeurde natuurlijk op de zwarte markt.. We reden door naar de eerste grote plaats die een kleine twee uur verder lag. We stopten weer bij een Shoprite, jammer, er was nog wel een boekwinkel in de buurt maar veel meer viel er voor ons niet te bekijken.
We kregen van Jairos allemaal 1000 kwacha om zelf een lunch te kopen. We vonden een Indiaas restaurant en samen met Leen en Anton hadden we daar een heerlijke maaltijd. Er wonen veel Indiërs in Malawi en het eten was dan ook van uitstekende kwaliteit. Helaas kwamen we niet uit met de kwacha's van Jairos...
De boodschappen gingen de truck in en we verloren nog wat tijd om een werkende pinautomaat te vinden. Het advies van Sawadee om een derde deel van het geld in euro's mee te nemen was niet echt goed. Ze willen ze hier liever niet, Amerikaanse dollars zijn prima. We hadden nog een lange rit te gaan. We genoten van de uitzichten en zagen dat het hier duidelijk meer ontwikkeld is in vergelijking met Mozambique. Veel gemetselde huizen, wat meer dorpjes en minder verspreid liggende hutjes. Het land is goed bewerkt, we zagen ook nog een grote plantage van Jathropa. Dit is een nieuw gewas en hier kan olie uit gewonnen worden. Olie die geschikt is als brandstof. Verder viel nog op dat we ineens heel veel kerken zagen van heel veel verschillende geloven.. We telden er zo wel een stuk of negen! En toen we dan eindelijk de berg op reden was het donker. De weg was een truck breed maar niet hoog genoeg voor onze truck, we hebben heel wat bomen gesnoeid en het ging bijna stapvoets naar boven...
Aangekomen op de camping moesten we nog een kleine helling nemen, de helling was maar klein maar de bodem was net te slippery voor onze truck dus die raakte vast en groef zich lekker in.. Iedereen eruit en stenen aandragen om voor de wielen te leggen... hard werk.. Tiké de chauffeur kreeg hem een klein stukje verder maar hij begon te slippen.. Afijn, na nog drie pogingen en toen hij dreigde te kantelen werd alle bagage eruit gehaald en gingen wij na het slepen van de spullen de tenten opzetten. Gelukkig was het bier ook meegekomen en konden al snel de eerste pilsjes opengemaakt worden. Uiteindelijk is de truck zonder stukken boven gekomen. De kok was niet uit het veld geslagen en ging gewoon frietjes bakken...
Zondag 16 oktober 2011.
We waren gewaarschuwd voor zéér koude nachten hier op het Zomba Plateau maar dat viel alles mee. Op mijn wekker zit een thermometer en die gaf aan dat het 16 graden was dus dat viel alles mee. Ik was vroeg wakker en toen ik naar het toilet liep kwam ik al meerdere mensen van de groep tegen. Het was een eind lopen naar het sanitair gebouwtje maar het zag er heel basic maar schoon uit. Om 8 uur vertrokken we voor de 'korte' wandeling. Het werd een mooie tocht langs beekjes, door het bos. We moesten via boomstammen over watertjes klauteren. We stegen een geringe hoogte. We passeerden verschillende bescheiden watervallen. De natuur was prachtig en had veel weg van een nevelwoud. Er groeiden zelfs varenbomen. Toen we genoten van het uitzicht op de Elisabeth's view ontdekten we dat deze gids een ander idee had van een 'korte' wandeling... Uiteindelijk wandelden we zes in plaats van vier uur. Het was wel jammer dat we niet eerder vertrokken waren want de temperatuur was hoog en het zonnetje brandde flink.
De rest van de middag bleven we op het kamp, beetje kletsen en het dagboek bijwerken. Na het diner begon Jairos een beetje te peilen of we wel tevreden waren over de reis. Iedereen stelde hem gerust maar Gert zei van nee, ik ben niet tevreden... hij meldde daarbij de lange reisdagen die vrijwel zonder onderbreking uitgezeten moeten worden. Ik viel hem bij en vertelde dat ik het heel jammer vond dat we nog geen dorpje of markt hadden gedaan en dat dat ook altijd een mooie onderbreking is op zo'n lange reisdag.. Als reden daarvoor werd opgegeven dat dat niet in het programma paste omdat we anders niet in daglicht op het kamp zouden arriveren en dat is een opdracht van Sawadee die zeker gevolgd moet worden. Dat is wel zo maar ik kom niet alleen naar Afrika om dieren te zien, ik vind het contact met de bevolking ook altijd heel waardevol. Nu werden we heel sterk steeds bij elkaar in de truck of op het kamp gehouden. En dat vind ik erg jammer want contact met Nederlanders heb ik thuis ook genoeg... Maar ik kreeg al tijdens het gesprek niet het idee dat de boodschap echt overkwam bij hem hoewel ik toch zeker bijval kreeg van andere mensen in de groep.
Maandag 17 oktober 2011.
Alweer in alle vroegte was ik wakker. Ik heb een tijdje naar het concert van de vogels en de apen liggen luisteren. Toen ik om 5 uur bij het sanitairgebouw kwam bleek dit net helemaal schoongemaakt.. De opdracht aan de groep was ontbijt om 7 uur en vertrek om 8 uur. Dit is echt een hele vroege groep en om half acht zaten we al allemaal in de truck. Op weg naar de volgende uitdaging.. Liwonde NP. We stopten eerst in Zomba omdat de kok Bonny daar nog inkopen moest doen. Wij kregen drie kwartier om rond te kijken. Op een craftmarket kocht ik een paar kralenkettingen en wat ansichtkaarten. Er werd ook veel houtsnijwerk verkocht. Malawi schijnt bekent te zijn om zijn mooie houtsnijwerk.
Al lopend ontdekten we de overdekte markt. Waarom heeft Jairos ons niet vertelt dat die daar was?? Ik kocht er twee mooi lappen voor 1500 kwacha. Dat is ongeveer drie euro per stuk. 250 kwacha is 1 euro. Net een half uur rijden na het dorp passeerden we een hele levendige markt. We hadden een korte rit door een dor, droog landschap. Her en der wat verspreid hutjes. Het maakt allemaal een hele arme indruk. Ons nieuwe kamp, Bushman's Baobab, ziet er prachtig uit, kant en klare tenten onder een mooie rieten kap.
Het ligt tegen een natuurgebied aan. De olifantenpoep ligt in grote hoeveelheden tussen de huisjes. Wij woonden hier aan de rand en lopen zo de wildernis in en horen de nijlpaarden roepen vanaf ons terras. Prachtig. ‘s middags deden we een game drive in zo'n aftandse jeep dat de motor niet gestopt kon worden tijdens het fotograferen omdat hij anders niet meer zou starten. De auto rammelde en schudden aan alle kanten en de walm van de diesel zorgde voor mistige foto's..
Toen de andere groep terug kwam bleek dat wij nog hadden geboft, zij waren echt gestrand en hadden verder een loopsafari. Met twee kano's werden ze weer op het kamp afgezet. Er was veel commentaar naar Jairos toe. Ook ik heb hem nog gevraagd waarom we nu niet waren gestopt bij die markt, we hadden immers aangegeven dat we dat graag wilden. Na enig gedraai waarin hij aangaf niet te weten wat voor markt wij in geïnteresseerd waren en zo bleek dat het gier in Malawi politiek erg onrustig is. Dit heeft als gevolg dat de bevolking niet zo open staat voor de toeristen en erg agressief kunnen reageren op met name fotograferende toeristen. Wat wij al wel hadden gezien waren enorme rijen bij de benzinestations. We hoorden dat het gebeurde dat mensen vier dagen in hun auto zitten en wachten tot ze aan de beurt zijn of tot er benzine is.. Dus na al dat gedraai, wat ook wel weer heel Afrikaans is, weten we nu dat de crew bang is in vervelende situaties terecht te komen met zo'n truck vol toeristen... De toestand is hier zo instabiel dat men bang is dat het hier dezelfde kant uitgaat als in Zimbabwe... We lagen op tijd op bed in onze mooie tent..
Dinsdag 18 oktober 2011. Al voor het licht werd waren we wakker. Alle ramen waren open dus vanuit het bed konden we rondom zo naar buiten kijken. Langzaam werd het licht en kwamen ook de vogels op gang. Na het ontbijt vertrokken wij, tegen 9 uur voor de bootsafari. We hadden een mooie boot en een heel vriendelijke kapitein. We begonnen meteen met een mooi zicht op een groepje hippo's. Een had een kleine zilverreiger op de kop zitten wat er heel koddig uitzag.
We vaarden mooi langs de kant en zagen verschillende keren de Malachite ijsvogel. Natuurlijk deed de Pite Kingfisher ook mee, verschillende krokodillen. Zilverreigers, de purpereiger, de squackel herron, en nog een aantal keren een groep hippo's. Een keer was het heel bijzonder, we zagen aan alle luchtbellen dat er een hippo naar de boot toe zwom, wat wij dan gewend zijn is dat de kapitein de motor start en snel weer weg is. Nu niet dus, de hippo zwom op een gegeven moment onder de boot door. De luchtbellen gingen aan de andere kant gewoon verder...Het was een ontspannen boottochtje over een mooie gladde rivier. Het zonnetje scheen en de kapitein was zeer bereid om alles uit te leggen.
Tegen een uur waren we weer terug op het kamp waar de kok meteen met de corvéers van die dag aan de gang ging om de inmiddels bekende salade weer klaar te maken. Brood met vlees, cheddar kaas en tonijnsalade. Ze hadden daar een mooi overdekte ruimte om te eten. Dat kwam ook wel erg goed uit want de temperatuur daar lag erg hoog...
Om half drie gingen we weer op pad voor de gamedrive. We stapten in de auto die kwam voorrijden. Gert vroeg voor alle zekerheid nog even of deze auto wel de motor af kon zetten als we dieren zagen.. Nee, zei de gids, dat kan niet. Dit had als resultaat dat Gert boos werd en zei dat hij dan niet meeging.. De baas werd er bij gehaald en die kwam voorrijden met de goede auto. Iedereen overstappen met een gevoel van hè, nu gaat het goed komen! We stopten weer bij de poort en ook nu was ik weer de aangewezen persoon om het grote boek in te vullen.. Mister Benson stond al klaar om ons te ontvangen. Toen alle formaliteiten achter de rug waren en ik weer in de jeep zat startte de chauffeur de motor en aan het langzame startgeluid kon je al horen dat er iets mis was.
Het klonk een beetje als een lege accu. Nog eens proberen en nog eens proberen... De motorkap open en die viel er meteen ook af. Wij vonden het net een soort candid camera.. We vroegen al aan Mister Benson of hij de olifanten niet naar de gate kon halen.. Maar we werden weer aangeduwd, het park in en ineens kwam er beweging in de motor. Toen we de eerste olifanten zagen en de chauffeur de motor afzette keken we elkaar wel even aan... Ook dat waren we niet gewend dat bij de olifanten de motor wordt afgezet en dan nog wel zo'n motor als deze...Tot ieders opluchting ging het goed en konden we na een mooie observatie weer verder.
We reden dezelfde route als de dag daarvoor en zagen eigenlijk ook dezelfde dieren, ook weer veel kudu's en een groep sabelantilope weer mooi dichtbij. Net voor het zonnetje onder ging waren we weer terug op het kamp. De kok had weer zitten wachten op de corvee snijploeg met als gevolg dat we pas om 20.00 uur ons warm eten hadden... We hebben deze reis niet echt een geïnteresseerde kok. Het ontbijt is vaak heek sober, uitgedroogd brood met jam.. Lastig voor de mensen die niet van zoet houden. Om de twee dagen bakt hij wel een eitje soms ook met bacon erbij. Een keer hadden we wentelteefjes of zoals dat hier heet: French toast. We aten weer weer goed. Voor de vegetariërs had hij een vegaburger, niet te onderscheiden van echt vlees dus voor mij niet zo'n succes.. Ik lag op tijd op bed, klaar voor al die olifanten die het kamp in konden komen..
Woensdag 19 oktober 2011.
Deze dag was weer een reisdag. We gingen naar Lake Malawi. Voor de lunch waren we al op de plaats van bestemming. We hoorden onderweg dat de Djosergroep al was gearriveerd. En ja hoor Henk stond ons al op te wachten. Wat deed het goed hem weer te zien! De kampeerplek was een beetje klein voor twee groepen met hun truck. Het leek wel een bijenkorf, uiteindelijk lagen we tentje aan tentje. De temperatuur was echt ongelooflijk hoog. Ruim boven de dertig graden, geen temperatuur om je tentje op te zetten laat staan ook nog in te richten. Met Henk overlegden we welke excursies we zouden gaan doen. We hadden van te voren al afgesproken in ieder geval samen de excursies te gaan doen. Deze dag gingen we tegen 16 uur met nog 4 andere mannen uit onze groep de otterexcursie doen. Hij floot en riep de visarenden, er zat een koppel aan de rand van het water in een boom. Hij gooide als ze naar ons keken vis in het water, ze hoorden hem en kwamen de vis uit het water halen. De fotocamera's ratelden flink.
De gids deed het mooi, hij meldde waar hij ging gooien en ook wanneer de arend in aantocht was. Toch hoorde je van de fotografen nog vaak GEMIST!!. Toch heeft Gert er wat mooie foto's aan overgehouden. Ik fotografeerde niet en kon echt gaan zitten genieten van deze prachtige dieren. Toen de arenden het buikje vol hadden vaarden we door naar een rotsachtige oever om daar de otters te kunnen zien. Dat is niet gelukt. We zagen nog wel een stuk of drie boomklipdassen over de rotsen lopen. Ook heel bijzonder! De gids had brood meegenomen om de vissen te voeren en zodoende zagen we heel wat prachtig gekleurde cyclides.
Het zonnetje ging onder en we waren met donker weer terug op het kamp. Omdat we met z'n drietjes buiten het kamp wilden gaan eten hadden we ons afgemeld bij de onze kok. We aten bij de Gecko lounge dit restaurant staat goed aangeschreven in de Lonely Planet. We liepen er over het strand naar toe en bij aankomst bleek dat de pizza's waar ze hun goede naam aan te danken hebben niet leverbaar waren vanwege een powercut. We namen vis met frietjes en aten heerlijk. Ondertussen konden we lekker bijkletsen en de ervaringen van ieders groep bespreken. Het was meteen bij aankomst al duidelijk dat de tenten Djoser en ook de stoelen er stukken beter uitzagen. Zij hebben stoeltjes met een rugleuning en eten aan tafel! Maar het was ook leuk om de bijzonderheden van de reis en de groep te horen... We liepen weer terug door het dorp, botsten af en toe tegen een muur of een baobab maar kwamen weer goed op het kamp aan.
Donderdag 20 oktober.
Voor ons een speciale dag ook al zijn we ver weg.. Harm is jarig maar helaas hebben we geen bereik dus kunnen we hem niet spreken. We hadden hier wel WIFI dus een mailtje is er wel verstuurd.. Ook vandaag was ik weer vroeg wakker. Net helemaal klaar en aangekleed, computer opgestart om aan het dagboek te werken kwam Henk langs met de vraag gaan jullie nog lopen? Gert was nog niet zover dus ging ik samen met Henk rond half zes het strand op richting vissersdorp. Wat was het druk op het strand! Wel een kilometer lang was de branding helemaal vol met vrouwen die de afwas deden, de was of hun kinderen lekker in het sop zetten zodat die mooie zwarte lijfjes helemaal wit waren van de zeep. De kinders gleden als otters door het water.. De vrouwen bekeken ons wat argwanend maar als ze zagen dat we de camera met rust lieten zeiden ze ons vriendelijk goedendag. De kinderen waren wat vrijer en riepen ons allemaal aan.. Op een gegeven moment zat er een groepje bij elkaar, naar ons te kijken en te lachen.
Ik ging tussen hen in zitten op het strand en begon met een huis te tekenen in het zand. Ze raden het meteen en hun aandacht was gevangen. Dus er volgde nog een auto en een bus, een voetbal waar ik tegenaan schopte en dat vonden ze meteen ook wel leuk om na te doen. Later gingen we over op de rekensommetjes en Henk fotografeerde en genoot.. We liepen langs de visdrogerij en de mannen waren wat terughoudend met hun informatie. Er waren inmiddels ook wat vissersboten aangekomen. De vis werd verkocht aan vrouwen de met hun bakken zaten te wachten. Henk ging wat informatie vragen over de manier van vissen. Ze gaan nml. 's avonds met een boot het meer op. Op de boot zitten achterop wel 6 grote paraffinelampen. Op de boot liggen kano's van uitgeholde boomstammen. Meestal een stuk of drie. Met deze kano's zetten ze een net uit en de vissen komen af op het licht van de lampen. Tussen deze kano's ligt een net dat langzaam wordt dichtgetrokken. Ze vangen er kleine visjes mee waarvan ik nu al niet meer weet hoe ze heten.
Terwijl Henk de informatie ging vragen over de lampen zat ik rug aan rug op de boot met de vrouwen die vis wilden gaan kopen. Een vrouw, Cecile, was heel geïnteresseerd waar we vandaan kwamen en hoe dingen zoals vissen en school in Nederland geregeld zijn. Er blijkt dat wat betreft de school er de mogelijkheid is van de school van het gouvernement. Dit is echt niet positief, er zitten minstens 100 kinderen in een klas, geen boeken, alleen een schoolbord.. De andere mogelijkheid is een school waar je schoolgeld betaald. Dit is een bedrag wat eigenlijk niet op te brengen is voor de gewone mens. Het kost 50.000 kwacha's per termijn en een schooljaar bestaat uit drie termijnen. Maar als je als ouder wilt dat je kinders nog enige kans hebben dan is die laatste mogelijkheid eigenlijk de enige optie.
Eigenlijk is dit het allergrootste probleem in Afrika een land met zoveel kinderen die vaak de primaryschool niet eens afmaken vanwege het feit dat het schoolgeld niet op te brengen is. Wat er dan in de meeste gevallen gebeurd, kinderen met mogelijkheden of niet.. Zo krijgen ze nooit de kans op een toekomst met mogelijkheden. Ik wordt er vaak heel moedeloos van want iedere keer wordt je weer geconfronteerd met dit probleem. Het was een erg aardige vrouw en het zou leuk zijn als ik haar morgen nog een keer kan ontmoeten.
Henk maakte nog wat foto's met zijn printertje en de reacties zijn altijd erg leuk. Alsof ze een wondertje zien gebeuren. Ze zijn ook altijd erg blij met hun foto. Deze keer was het helemaal mooi omdat een jonge knul vroeg om een pasfoto voor een paspoort, hij wilde gaan reizen naar Zuid Afrika. Toen de foto eruit rolde kwam de vraag om nog een want voor een paspoort heb je twee foto's nodig... Ook ontmoette we nog een man die geboren was in 1920. Hij wist zelf niet hoe oud hij was maar hij was heel gezond en zag er ook goed uit. Ook hij kreeg een foto van zichzelf! Henk kwam een half uur te laat voor zijn ontbijt en moest het stellen met een bordje cornflakes, de pancakes waren op...
We hadden afgesproken om een safari te gaan doen naar een eiland in het meer. Er kon gesnorkeld worden en gevist. De visarenden werden weer gevoerd. Gert en ik hebben niet gesnorkeld want dit meer staat bekend voor de Bilharzia. Nu kun je wel weer pillen kopen die de 'infecties' tegengaan. Maar we willen nog een paar jaar gezond op reis gaan dus we nemen het risico niet. De visarende waren niet echt hongerig maar later, toen we met de boot rond het eiland vaarden, kwamen zowel de visarenden als de wouwen en ook nog een hamerkop de vis vlak voor de boot weg kapen. Mooie beelden gaf dat ook als de visarenden de wouwen wegstuurden.. Voldaan kwamen we weer terug op het kamp. Het was nog maar 13 uur en wat had ik al veel meegemaakt die dag..
Het heetste deel van de dag heb ik besteed aan het bijwerken van de site en tegen vier uur vertrokken we richting vissersdorp. Te voet met ons drietjes. Het was nu aanmerkelijk minder druk op het strand. We hadden een gesprekje met een visserman die bezig was met het roken van vis. Ze hadden een soort van schalen gemaakt van velgen van viswielen bekleed met kippengaas. Deze werden boven het vuur gelegd en zo werd de vis gerookt.. Eigenlijk is alleen de vis hier een bron van inkomsten, maar helaas niet genoeg. Volgens hem is 80% van de bevolking zonder werk. De 20% die overblijft moet dan verdienen voor die andere 80%.. Bijna onmogelijk, ook hij haalde nog het probleem van de scholing aan. We namen hartelijk afscheid en liepen verder door het dorpje.
We zagen veel wat wij dachten duivenhokken en dat bleek ook te kloppen. Ze hebben hier duiven voor het vlees en de eieren. Bij navraag zei de knul aan wie ik het vroeg Yes Mam, because it's here a very poor country. We have to eat! We dronken nog een flesje cola, gezeten op een stoepje voor een klein winkeltje. Kinderen liepen steeds met ons mee en waren ook nu heel belangstellend wat we zouden gaan doen. Ik deed wat handenklapspelletjes met ze. Later haalde ik nog de bellenblaas te voorschijn en ook dat was een succesje. Ze wilden graag blazen en sprongen door elkaar heen om alle bellen te vangen. Ik had ook een kladboekje bij en ben met wat kinderen aan het schrijven geweest. Leuk, over hun leeftijd en school. Na afloop mochten ze de blaadjes en de pen houden! Ze vonden het prachtig, weer een idee om vaker te doen..
We waren met donker weer terug op het kamp. Ook die avond gingen we weer uit eten, even los van de groep en weer de mogelijkheid om bij te kletsen. Deze avond ging Leen ook mee en we hadden een gezellige avond met een pizza die inderdaad heerlijk was! We hadden weer een zéér warme nacht, er waren mensen in de groep die de 'deur' van tent open hadden gelaten en met hun hoofd buiten sliepen. Met zo'n 32 mensen op een klein veldje hoorde je heel wat geluiden! Helaas de hele dag geen mogelijkheid om te telefoneren, dus nog maar een mailtje gestuurd.
Vrijdag 21 oktober 2011.
De boodschap was 6 uur ontbijt, 7 uur vertrek! Ik was om 4 uur al wakker maar kon nog niet in actie komen. Elk geluidje wordt meteen door iedereen gehoord. Dus toen de overbuurman zijn tent open ritste was dat voor mij ook het sein om in beweging te komen. Helaas zat het er niet in om met Henk nog een rondje langs het strand te gaan. We vonden dat allebei erg jammer, we genieten er samen altijd zo van om met de bevolking bezig te zijn en te horen hoe zij leven. Nu was het nog specialer omdat ik het gevoel heb dat onze tourleader probeert ons zo veel mogelijk bij het echte Afrika weg te houden... Héél erg jammer maar daarom was het nu des te meer genieten van zo'n dagje samen met Henk. Maar onze reis ging weer verder, wij naar Zambia en Henk naar Buschman's Baobab. Voor 8 uur waren we al weer vertrokken, uitgezwaaid door Henk.
Het werd een heel warme, lange reisdag. Tegen elf uur werden weer losgelaten op een nieuw, westers winkelcentrum. We kregen weer 1000 kwatsha's mee maar de enige restaurants waar we uit konden kiezen was een Mc. Bite, een soort Mc Donalds en de Pizza Inn, een soort Pizza Hut. Dus jullie begrijpen het al, ik vond dit weer een misser van de tourleader. Deze kok schijnt alleen boodschappen te kunnen doen in een Shoprite...We bereikten tegen drie uur de grens met Zambia. De grensovergangen gingen soepel. Ik raakte nog in gesprek met een vrouwtje met een baby van een maand of vier. Haar heb ik mijn overgebleven Malawigeld gegeven als een cadeautje voor haar baby. Ze was er zéér blij mee.
Na binnenkomst in Zambia begon het tijdrovende geldwisselen weer. (66.000 Zambia kwacha is een euro) Uiteindelijk moesten we ook nog pinautomaten zoeken omdat de euro's niet gewisseld konden worden vanwege een slechte koers en mensen die niet genoeg cash bij zich hadden moesten nog pinnen bij de ATM... Net voor donker arriveerden we op Mamma Rulas camp. Toen het tentje stond was het donker! Bonny, de kok kookte weer een warme hap met deze keer veel vlees, karbonades en worst. Het is duidelijk dat een bord vol vlees voor hen echt een traktatie is en ze denken dat dit voor ons ook het einde is... Ik heb later in de bar bij een kopje thee het dagboek bijgewerkt. We hadden nog even contact met Harm, eindelijk..en tegen 22 uur doken we ons tentje in met de hoop op een wat koelere nacht...
Zaterdag 22 oktober 2011.
We hebben doorgekregen dat het ontbijt om 6 uur gepland stond en het verrek om 7 uur. Zoals te doen gebruikelijk met deze groep zaten we een kwartier voor tijd al helemaal klaar in de truck en verlieten Mama Rulas. Hier gaan we over twee dagen weer voor één nachtje terug komen. De weg naar South Luanga was slecht, er werd wel aan de weg gewerkt maar de stukjes asfalt waren erg kort. We hadden een bumpy rit! Na drie uur rijden stopten we bij Tribal Textile. Een bedrijfje waar zo'n 80 mensen werken. Daar worden een soort batik doeken gemaakt. We kregen een rondleiding en waren onder de indruk van de prachtige kleuren en patronen. Ze hebben hier een heel eenvoudige manier om de patronen op het doek te krijgen, ze gebruiken een oplossing van meel met water. Om het goed in de doek te laten trekken gaat het product hierna kort in een oven van 150 graden. Een tafel verder werd er met verf de kleuren opgebracht. De verf komt uit Zuid Afrika en werd hier in de mix afdeling in verschillende tinten gemengd. Ze maken echt prachtige kleurencombinaties!
Na het verven gaat het nog een keer de oven in en daarna kan het meel eraf geborsteld worden. Er was ook een heel naaiatelier bij waar tassen, kleden kussen, meetlatten etc. werden gemaakt... Ik heb veel foto's gemaakt want het was er een beetje te duur om alles te kopen wat ik mooi vond!
Na nog een uurtje bumpsen arriveerden we in het dorpje voor de camping. Jairos ging een katapult kopen want al die apen in het kamp, die schijnen echt veel overlast te geven. Ons kamp is Wild Life Camp, het ligt net buiten het NP. Het is er van gescheiden door een bijna droog gevallen rivier. Toen we er aankwamen liepen er twee olifanten in de rivier dus het zag er meteen prima uit. We kregen een breefing van de leiding van het kamp over wat we hier wel en niet mochten doen vanwege de wilde dieren die het kamp regelmatig bezoeken. De tent werd opgezet op een mooi vlak plaatsje en op de thermometer zag ik dat het voor ons tentje 47 graden was... Om 4 uur vertrokken we voor een game-drive. We betalen US $45 voor de drive en nog eens 25 om het parkentree. We hadden een enthousiaste gids/chauffeur; Billy. In een rap tempo liet hij ons hippo's, giraffes, zebra's, impala's en puku's zien. Hij had er zelf ook enorm plezier in dat dat zo snel allemaal gevonden was. Halverwege de drive maakten we een stop,en kregen een koel drankje.
We zagen aan de rivier het zonnetje onder gaan en daarna ging deze tocht verder als nightdrive.
We zagen nog chivetkatten en vier chenetkatten. Mooie dieren en ze waren goed te zien in het donker. Verder liepen er nog twee spotted hyena's ze waren onderweg naar de rivier. Het was ook goed te zien dat er steeds meer hippo's op het land kwamen om te grazen. Tegen 20.00 uur waren we weer 'thuis' . Moe en voldaan na een toch nog hele volle en warme dag. Nog een wijntje genomen na het eten en om 22 uur lagen we te bed! Niet veel later is er een olifant het kamp opgekomen en heeft naast de tent van de meiden staan grazen. Ze hadden van de schrik of de spanning nogal wat lawaai gemaakt maar wij lagen heel diep in dromenland. Ik denk dat zelfs als de olifant onze tent had opgetild we niet eens wakker geworden waren.
zondag 23 oktober 2011.
Al om half 5 was het een drukte van jewelste, de andere groep vertrok, dus de tenten werden ingepakt. Het duurde toen niet lang meer dat het licht werd en er was genoeg te kijken. Het kamp ligt erg mooi en de voorzieningen zijn goed Voor iedere kampeerploeg zijn er overdekte ruimtes met tafels en banken om te zitten. Ook is er een bar met alle drankjes beschikbaar. Zelfs een heel klein zwembadje met ligstoelen vind je naast de bar. Na een kopje thee en wat cereals vertrokken we weer voor een game-drive.
Deze dag heeft Sawadee twee game-drives voor ons geregeld, die horen bij de reis. Het park South-Luwanga is een mooi park. Mooie bomen, veel Saucisses trees, in bloei en met heel veel worsten. Deze worden graag door de apen gegeten en wat zij laten liggen eten de zebra's en de hippo's weer met smaak op. Billy vertelde dat er van deze 'worsten' ook zalfjes gemaakt worden die effectief zijn bij huidkanker. Als de kippen, die hier gevoelig zijn voor een bepaalde ziekte een mengsel krijgen van olifantenmest en gemalen 'worsten' zijn ze zo van hun ziekte af. Ook van Billy hoorden we dat ze het hier nog steeds erg houden bij hun oude vertrouwde middeltjes. Af en toe staan er wat Acacia's, niet zo veel. Het is dan ook zo dat je de meeste giraffes buiten het NP ziet. Ook zijn er veel open stukken land, waarschijnlijk zijn daar veel olifanten langs geweest voor hun lunch..
De meeste rivieren zijn nu brede droge beddingen waar onze jeeps nu gewoon doorheen rijden. Er zijn nog wel wat rivieren met water, ongeveer kniehoog en daar vind je dan meteen veel hippo's. Het was heel prettig dat onze chauffeur alle tijd nam om ons de dieren te laten bekijken. Ook had hij er wel zicht op of de dieren goed in het licht stonden voor de foto. We stuitten op een gegeven moment op en boom vol gieren, en verderop nog eens een boom vol.. toen kwam er nog een maraboe langs en een zwarte wouw. Dan is de conclusie, hier is een kill geweest! En ja hoor wat verderop lag het kadaver van een buffel. Er waren nog White backed vultures druk aan de maaltijd, degenen die we in de boom zagen zitten hadden hun buikje waarschijnlijk al vol gegeten. We hoorden van een andere jeep dat zij een luipaard hadden gezien, we hebben nog wat gezocht maar misschien vanmiddag want dan gaan we weer!
De middagsafari was erg mooi. Niet dat we zo veel gezien hebben maar het landschap was echt bijzonder mooi. Terwijl we nog op weg waren naar de ingang van het park zagen we net voor het dorp een groep olifanten in een poel staan drinken en 'douchen'. De olifanten zijn hier wel een groot probleem want nu de mango's rijp worden komen ze naar het dorp om al het fruit te eten. Maar het is nu ook de tijd van het bier brouwen en ook dat ruiken ze. De huizen zijn hier gemaakt van leem en gras. Het was de laatste weken al meerdere keren gebeurd dat ze zo'n hutje gewoon omver lopen... Zo vertelde Billy dat er 's morgens altijd twee vrouwen rondom het dorp hout gaan sprokkelen voor de kookvuren. Een paar dagen geleden zijn zij olifanten tegengekomen en zijn ze gedood.
We zagen dus weer mooi de giraffes, de olifanten met jongen en veel impala's. Hier in dit park hebben ze ook ontzettend vel puku's rondlopen. Ze lijken wel wat op impala's. Helaas was het luipaard weer verstopt. We kregen een sundowner aan de rivier en toen het zonnetje bloedrood onderging met de hippo's roepend in het water sta je ondanks de hoge temperatuur van bijna 40 graden met kippenvel ontzettend te genieten. Daarna begon de nightdrive en die viel wel wat tegen. Veel stof en weinig dieren. Maar evengoed toch altijd een belevenis! Tegen 20.30 uur waren we terug op het kamp, het diner was klaar en daarna nog een wijntje om de dag af te sluiten en weer voorbij was het. Het was een bijzonder mooie dag. Bijzonder blijft het, we hebben nu al veel landen hier in Afrika bezocht, veel game-drives gedaan, en het blijft iedere keer weer zo genieten! Ieder dier wat je tegenkomt is bijzonder omdat ze vrij in hun eigen omgeving lopen. Je ziet hun natuurlijke gedrag en dat is dan toch iedere keer weer bijzonder...
Maandag 24 oktober 2011.
We werden weer rond half vijf wakker. Mijn wekker geeft ook de temperatuur aan ik heb toen ik hem kreeg niet beseft hoe blij ik daar nog eens mee zou zijn. Goed, hij gaf aan dat het 21 graden was. 'Koud hé' zegt Gert,' ik heb er lekker mijn slaapzak bij gepakt...' Ik heb hem even diep in de ogen gekeken en gevraagd of hij wel wist hoe de temperatuur in Nederland nu is.. Vanmorgen deden we weer mee aan een game-drive, optioneel. We zijn nu hier en we willen alles eruit halen wat er in zit! Na een koppie thee zaten we om 6 uur weer in de jeep. Billy was weer de chauffeur en hij wist precies wat we nog wilden zien.. De leopard en de kudu's.. Hij zou zijn best doen! We hadden een prachtige drive.
Als ik zo in een jeep rondgereden word geniet ik zo erg dat alles wat ik nog aan dieren zie een extra is. Deze morgen zagen we iets wat Gert en ik nog nooit hebben gezien hier in Afrika, slapende olifanten! Mooi hoor, eerst een moeder waarvan het jong lag te slapen, hekmaal plat op de grond, op de zij! De moeder hield duidelijk de wacht en hield ons goed in de gaten. Later zagen we nog 5 olifanten languit op hun zij onder een grote boom met weer een flinke man op wacht! Heel bijzonder! We kwamen ook nog langs een opdrogende grote poel. Doordat het water steeds lager zakte was er een overvloed aan vis. Alle soorten vogels die je kon bedenken scharrelden er rond, zelfs pelikanen. De visarenden pikten de vissen van de ooivaars. Er waren zeker wel 6 koppels visarenden en ze riepen steeds naar elkaar, dat is echt een prachtig geluid! En af en toe kwam er een hippo even boven kijken met zijn kop vol kroos en waterhyacinten. Als de gids/ chauffeur dan vraagt: 'Okay, can we go on?' dan heb je zoiets van Néééé, ik wil hier nog minstens een uur blijven staan en genieten...
Ik hou hier maar op met de details van deze gamedrive, jullie hebben vast al door dat dit weer een heel speciale ervaring was en dat dit maakt dat we vast nog een keer dit continent op willen zoeken...
Na al dit genieten kregen we een ontbijtje op het kamp en moesten we onze tenten inpakken en het restje. We vertrokken weer terug naar Chipata. De weg was nog steeds hobbelen en bumpen, een echte African massage! Tegen 4 uur arriveerden we daar en na wat inkopen bij de Spar, de Shoprite was dicht vanwege Independence day.. kwamen we aan op Mama Rulas campsite. Lekker douchen en verder relaxen!
Dinsdag 25 oktober 2011.
Dit was de langste reisdag van de hele reis. Bijna 700 kilometer te gaan naar Lusaka. Gelukkig hadden we goede weg, alleen veel potholes waar onze Mister Tiké handig omheen stuurde. Het was warm in de truck, 41.6 graden C. We stopten een keer op een klein marktje waar vooral vis en veel gevlochten manden werden verkocht.
We hadden wel een mooie reisdag wat betreft de landschappen. Van de drie landen die we tot nu hebben gehad is ZAMBIA duidelijk het mooiste. Mozambique was vrijwel kaalgekapt en het was daar overwegend vlak. Malawi vond ik al wat afwisselender maar Zambia steekt er boven uit. Hellingen met bomen die, nu het voorjaar wordt, met alle kleurschakeringen van rood, geel en lichtgroen de hellingen kleuren. Ook staan er heel wat bomen en struiken in bloei, dat is wel opvallend want het is hier nu enorm droog. We zitten echt tegen de regentijd aan, een enkel buitje is al wel gevallen en dat was waarschijnlijk al genoeg om de natuur wakker te maken.
InSouth Luwanga zag je het blad aan de bomen bijna groeien zo hard ging dat. Nu we inmiddels ruim 800 kilometer zijn opgeschoven zien we dat de natuur hier wat van achter loopt op daar. Wel weer veel bloeiende jacaranda's en vuurbomen zien we hier. Onderweg kleine ' dorpjes' van tien tot vijftien hutten. De hutten zijn hier van leem met grasdaken. Het wanden zijn geverfd in mooie kleuren soms zijn er zelfs nog afbeeldingen van vogels of andere dieren op geschilderd. Hoe dichter we bij Lusaka kwamen hoe grootschaliger de landbouw werd. We zagen zelfs een groot net geoogst graanveld waar net als in Frankrijk het graan in grote rollen op het land lag. Verder werd er ook veel katoen verbouwd, in Chipata was een grote fabriek waar dit katoen gezuiverd werd en in grote balen verpakt.
Onze bestemming van die dag was een camp-site net buiten Lusaka. We reden het terrein op en zagen meteen een Brown snake eagle in een boom zitten en de zebra's liepen daaronder. Het bleek een mooi terrein met ook nog veel wild wel heel bijzonder is zo naast de stad. Voor de laatste keer zetten we het tentje op. We telden samen met Leen onze kwacha's en kwamen tot de ontdekking dat als we hutje bij mutje legden we precies nog een drankje konden kopen voor die avond en dan was het op.
Het afscheidsdiner van Bonny bevatte weer veel vlees en voor mij weer een vegaburger die door de vleeseters met smaak is opgepeuzeld.
Woensdag 26 oktober.
Voor de laatste keer ging de tent in de zak en we waren bijna klaar toen Linda opgewonden aan kwam lopen.. Ze wilde zebra's fotograferen en was tegen een groep van 6 giraffes opgelopen.. Zomaar op de camp-site. Er liep ook nog een buffel en wat mpala's. Ik had de tent de tent gelaten en heb met haar nog een soort wandelsafari gedaan, heel bijzonder! Deze dag werd weer een hele reisdag, 450 km te gaan.. en weer een border! We hadden goede weg naar Livingstone. Zeker de laatste 100 km was een nieuwe weg aangelegd met Europees geld. We stopten alleen voor de plas/rook pauze en voor een lunch in de schaduw van een grote boom. Veel gezweet, veel lauw water en veel gedraai in de versleten stoelen van de truck. De meeste tijd ligt de helft van de mensen in allerlei onmogelijke standen te slapen en de rest doodt de tijd met het eten van chips, koekjes en snoepjes. Je kunt het niet geloven maar al voor tien uur zijn de eerste zakken chips open.
We waren het lauwe water inmiddels wel beu en hadden een soort ranja gekocht om er een klein beetje smaak te geven.. We vertrokken om half 7 en arriveerden zo tegen drieën in Livingstone, de derde grote stad in Zambia. Daar was een mogelijkheid om met een ultra-lite boven de Falls te vliegen. Vier mensen uit de groep hebben dat gedaan en ze waren super enthousiast. De rest had de opdracht hen te fotograferen en terwijl we zaten te wachten op hun terugkomst begon het zowaar te regenen.. Maar het was nog steeds zo warm dat alles weer snel verdampte*
We zien nog steeds 40 graden op de thermometer. De volgende stop was de grens van Zambia waar een grote baviaan nog probeerde mijn tasje te stelen. Dat was wel even schrikken maar ik heb gewonnen! Te voet gingen we de brug over de Zambesi over en liepen zo ZIMBABWE in. Daar was de eerste gang naar een boekingskantoor waar iedereen allerlei excursies ging boeken voor de komende twee vrije dagen. De activiteiten variëren van wandelen met leeuwen, raften, olifantrijden tot bodymassage en manicure. Vier van ons, Leen en Luc en wij tweetjes wilden een hele dag safari gaan doen in Zambesi NP. Helaas had dit boekingskantoor dit niet in zijn assortiment dus dat kunnen we morgen pas gaan regelen. Na lang wachten tot iedereen klaar was kwamen tegen 19 uur bij het hotel.
We namen afscheid van Bonny en Mister Tiké. Hun taak zit er op. Met enige moeite kregen we het toch nog geregeld dat we met bijna de hele groep een soort van afscheidsdiner hadden. Dit gebeurde in het hotel zelf. Dook, onze metselaar, bedankte op zijn zo geheel eigen wijze, met veel humor, Jairos. En toen was het hoog tijd om op de kamer te gaan uitvinden hoe de airco aangezet moest worden want ik ben nooit in een sauna geweest maar veel vochtiger en warmer kan het daar niet zijn..
Donderdag 27 oktober 2011.
De hele nacht is de temperatuur niet onder de 33 graden gekomen en dat met airco en een fan.. Toch sliepen we wel goed weer in een echt bed! Met nog twee andere mannen uit de groep hebben we na het ontbijt eerst de game-drive geregeld voor de volgende dag. Dat gaf nog wat problemen want het is hier duidelijk niet een park waar veel game-drives gedaan worden en eigenlijk vinden ze drie uur wel zat. Maar eigenwijze Hollanders die wij zijn... wij hadden onze zinnen gezet op een hele dag, dus uiteindelijk hadden we het voor elkaar. De enige concessie die we moesten doen was een dichte auto. Wel dat moest dan maar... Verder vulden we de ochtend met een lange wandeling langs de Falls. We betaalden 30 US$ pp.
Daarna bezochten we Good old mister Livingstone en genoten van de vele mooie uitzichten op de Falls. Er was duidelijk minder water mar de uitzichten waren mooier. We konden nu de rotswanden ook goed bekijken die inmiddels flink begroeid waren met veel varens en vetplanten. De begroeiing langs de rand van de Falls leek wel een tropisch regenwoud, de lucht was daar dan ook warm en vochtig, enorm groen en mooie, een soort amaryllisachtige, bloemen. Veel Velvet monkey's speelden tussen en in de bomen langs het pad. Wat verder bij de Falls vandaan was meteen alles droog en verdord. Iedereen vertelde ons dat het ook voor hier erg warm is. Twee dagen geleden was het hier 46 graden. Alles verlangde naar de regens, de dieren, planten en de mensen, want dan kunnen ze weer wat groenten gaan verbouwen.
Na de Falls zochten we een terras in het stadje waar ze een systeem hadden waardoor er steeds wat waternevel over het terras werd geblazen. We genoten hier van onze lunch en rekten de tijd nog wat door verschillende potten thee leeg te drinken. Het was er heerlijk vertoeven en we kikkerden er lekker van op, want tijdens de wandeling langs de Falls liepen we het laatste uur in de volle zon. De rest van de middag werd gevuld met het scoren van souvenirs. We bezochten ook nog de craftmarket en dat bleek net zo'n hopeloze toestand als 3 jaar geleden. Buiten ons was er nog één stel toeristen en wel 40 stalletjes met verkopers die de druk op ons behoorlijk opvoerden. Allemaal hadden ze niet gegeten, veel honger en geen commercie gehad de laatste weken... Het is echt dramatisch, sommige vroegen om 2 dollar en dan mochten we net eender wat uitzoeken uit hun kraam, maar dan konden ze tenminste een broodje kopen..
Jairos en Tiké hadden ons wel verteld dat, nu ze de US dollar hebben, in Zimbabwe alles een stuk beter gaat maar het probleem is dat er niet genoeg dollars zijn voor het hele land. Dit houdt in dat er in Vic Falls in de toeristenindustrie voldoende dollars omgaan. Met name in de hotels en de activiteiten. De lokale markt pikt daar nog niets van mee. Op het platteland zijn ook geen dollars dus daar is nog steeds veel ruilhandel. Ook kleding is vrijwel niet te krijgen voor de inwoners van Zimbabwe. Dus ook nu, 3 jaar later loopt nog iedereen te azen op je sandalen, sokken en T shirts... Wel is het op straat nu een stuk rustiger, minder bedelaars en hongerige kinderen. Het is schoner en er loopt ook veel politie. We aten die avond bij Mama Africa. Een Afrikaans retaurant met muziek en dans. Leuk sfeertje en lekker eten.
Vrijdag 28 oktober 2011.
Vandaag onze vrije dag in Vic Falls. We werden om 6 uur opgehaald (hoezo vrije dag...) Het ontbijt hadden we bij het buffet bij elkaar gescharreld. Onze chauffeur was Mister Polite, tevens gids. Het was een prachtige dag in het Zambezi NP. Dit is een mooi park, afwisselt dicht begroeid en ook wat open stukken. Het park ligt dus langs de Zambesi River, dit geeft onderweg vaak mooie uitzichten op delta-achtige stukken. Aan de wegen is te zien dat dit niet een park is waar veel game-drives gedaan worden. Bij de boekingskantoren waren ze er ook niet positief over maar wij hebben het er prima naar ons zin gehad. Mister Polite voelde goed onze stemming aan en hij nam de rust om ons alles te laten zien en hij gaf ons ook regelmatig de vrijheid om te voet wat rond te scharrelen. We zagen impala's die in onze ogen echt heel groot waren maar ook de olifanten waren hier enorme dieren..
We zagen verschillende groepen met veel jongen. Verder spotten we veel kudu's, waarvan twee keer een greater en die zijn ook héél groot! Verder waterbuck, nijlpaarden, baboons en een bushbuck. We kregen onderweg een lunch aan de rivier, een warme pizza in de schaduw van een boom. We waren om 16.30 weer terug in het hotel en meer dan tevreden over deze dag. Wat ik altijd heb met game-drives is dat niet telt hoeveel dieren of hoeveel soorten dieren dat ik zie, ik geniet er van zo rondgereden te worden in een prachtig park en dan het gevoel dat er ieder moment een mooie waarneming kan gebeuren...
Aan het eind van de middag werd het flink bewolkt en vlogen de bliksemschichten door de lucht. De lucht kreeg alle kleuren blauw, bruin en groen. Er viel wel wat regen, niet echt de moeite maar het is wel een voorbode van de naderende regens. We sloten de avond weer af in Mama Africa, ik was echt moe, van alle indrukken en waarschijnlijk ook de warmte. Op de slaapkamer was het nog 30 graden, het werd weer een zweterig nachtje want de airco doet het hier in het hele hotel helaas niet...
Zaterdag 29 oktober.
We werden wakker van de baboons in de tuin. Een hele familie was eens komen kijken of de mango's al rijp waren. De mannen kwamen eerst eens kijken of de kust wel veilig was. Toen zij in de boom begonnen te plukken kwamen al snel de vrouwen er achter aan. De jonkies sloten de rij, die speelden meer dan dat ze meehielpen met plukken... In alle rust hebben we de tassen ingepakt. Een dag eerder had ik al een flinke boodschappentas vol kleding, schoenen en weggeefspulletjes aan Jairos gegeven. Ook de paracetamol en wat spiercrèmes heb ik erbij gedaan. Hij was er blij mee en kan hiermee nu zijn familie helpen!
Na het ontbijt werd er afscheid genomen van de groep en daar gingen we, naar Botswana! Onderweg zagen we een grote groep sabelantilopes.
In goed anderhalf uur rijden waren we bij de grens. Weer stempels in onze paspoorten, we verzamelen er heel wat deze reis.. twee keer Mozambique, twee keer Malawi, twee keer Zambia, vier keer Zimbabwe en twee keer Botswana. We vliegen ook nog via Johannesburg maar daar zullen we waarschijnlijk niet door de douane gaan. Bij de grens van Botswana moesten we met de schoenen door een desinfectiebad. Ook de auto ging daardoor. Onze nieuwe lodge lag niet ver van de grens af, 'Thebe Safari Lodge'. Het ziet er goed uit en we kunnen 's middags meteen mee met de bootsafari. We kunnen hier betalen met US dollars maar krijgen dan Pula's, de lokale munt, terug, hiervan gaan er zes in een dollar.
De bootsafari was mooi, maar wel jammer was dat de kapitein een grote voorliefde had voor krokodillen en daar veel tijd mee verdeed. De boot was echt veel te groot, we zaten er met 50 mensen op. Een kwart daarvan zit alleen maar met elkaar te kletsen en te borrelen.. Nu heb ik pas goed door hoe we vaak enorm hebben geboft met onze eerdere game-drives en boorsafari's. Maar als we dan op een groepje zwemmende olifanten stuitten dan ben je ineens al die mensen en die vele andere boten vergeten.. Prachtig hoe deze kolossen zwemmen, heel rustig met hun slurf boven water. En we deden ook nog een hele bijzondere waarneming, wilde honden. Er lag een flinke groep uit te rusten aan de rand van de rivier!
We doken op tijd het bed in. Een goed bed met een fan erboven en een werkende airco die we overigens 's nachts wel uitzetten. We sliepen in een bijna koele kamer, 28 graden...
Zondag 30 oktober 2011.
Om kwart voor zes werden we weer opgepikt voor een game-drive. We moesten 8 km. rijden naar de Gate van het park. Helaas was de man met de sleutel nog niet gearriveerd. Na enig wachten meldde Moses onze chauffeur en gids dat we terug moesten naar de lodge, er hadden zich nog meer mensen gemeld voor de drive... hier werden we niet blij van maar je kunt er verder niets aan doen. Heen en terug naar de lodge en toen we weer bij de Gate kwamen stond er nog een lange rij te wachten, de man met de sleutel was nog niet gearriveerd... Goed, wat later gingen we toch naar binnen. Onze Moses bleek een echte coureur, hij maakte flink snelheid en we zagen olifanten, impala's ,kudu's, buffels en allerlei prachtige vogels voorbij flitsen.. We keken elkaar eens aan en werden er een beetje ongelukkig van. Tot Moses plotseling stopte en een stukje terug reed.. een leeuw, onder de boom! Die had hij toch goed gezien.. We werden nu zelf wat assertiever en riepen hem regelmatig te stoppen. En toen hij weer zelf stopte omdat hij een impala in een boom zag hangen bleek er tegenover een jonge luipaard in de schaduw te liggen... Ze stond op en liep op haar gemakje naar de boom en nam een paar hapjes impala. Ja, en toen kon deze game-drive dus niet meer stuk. Iedereen had prachtige foto's kunnen maken!
Net op tijd voor het ontbijt waren we weer terug op het kamp. We besloten gezamenlijk om de boottocht van 's middags om te zetten in een game-drive en hopen daarmee misschien de wilde honden nog te spotten. De wachttijd tot de middagdrive was lang, het was warm dus werd het een dutje in de kamer. Er is verder niet veel te beleven in zo'n lodge. We vertrokken weer tegen half vier, weer met Moses.. We waren nu met ons vijven en toen Leen hem een biertje beloofde voor elke wilde hond die hij ons liet zien was het ijs gebroken en ging hij er helemaal voor. Hij stopte waar we maar wilden, nam de tijd want het is jullie drive zei hij. En dat kwam ons prima uit. We stopten meerder malen bij groepen olifanten. Er zitten hier in dit park 120.000 olifanten en zij vormen echt een probleem omdat ze ook hier de dorpen binnen gaan op zoek naar voedsel. Er vallen geregeld doden en hoewel het niet is toegestaan worden er toch regelmatig olifanten doodgeschoten. We reden langs de rivier en ook hier weer veel olifanten en buffels.
Langs de weg had ik een groot bilboard gezien met een foto van olifanten en de tekst was Welkom in Chobe, the place of the giants! Zo voelden we het ook toen we rondreden. Veel vogels aan het water en hippo's op de eilanden aan het grazen. Impala's lopen hier ook in grote kuddes. Soms als je in een blik zoveel dieren ziet heb je de neiging om jezelf even te knijpen, want het is bijna niet te geloven dat ik daar zo maar midden tussen sta.. En toen we zagen ze al vanuit de verte, een groep van 11 wilde honden, twee vrouwtjes, twee mannen en zeven jongen.
Ze waren lekker aan het dollen in een poel vol modder. De mannen lagen in de schaduw aan de kant. Wat een waarneming, in alle standen staan ze nu op de foto. Moses telde even hardop hoeveel biertjes hem dit ging opleveren.. En verder gingen we weer. We troffen weer een jonge luipaard , een black backed jackal probeerde hem al blaffend en keffend weg te krijgen. Later bleek dat moeder luipaard met een prooi onder de struiken lag en de jakhals had wel zin in een hapje..
Mooi om dit aan te zien. Maar de koek was nog niet op, we reden nog dieper het park in en zagen mooie kudu's, warthogs en natuurlijk impala's, groundhornbill en de lilac brested roller. En weer een luipaard, een volwassen exemplaar deze keer. En Moses startte de motor weer en aan de rand, tussen land en rivier lagen 11 leeuwen te wachten tot de buffels weer terug gingen zwemmen naar het vaste land. Zij lagen daar heel relaxed, hun eten was al in zicht... Inmiddels was het al na zessen en het zonnetje was al even onder. Moses moest terugracen naar the Gate. Dat ging er heel heftig aan toe met 60 km door het mulle zand, vol kuilen en diepe sporen.. We verstoorden nog een Spotted Thick knee, een griel met zijn mooi grote ogen. Tegen zeven uur waren we terug op het kamp. Moses kreeg zijn biertjes en een dikke fooi, echt verdiend! En wat ons betreft, helemaal sprakeloos van al het moois wat we hadden gezien. Steeds weer haalde wel iemand zijn camera tevoorschijn om nog even na te genieten! We sliepen goed, ons laatste nachtje op Afrikaanse grond, onder de klamboe!
Maandag 31 oktober 2011.
Onze laatste dag is dus weer een reisdag, transfer naar de border met Zimbabwe. Daar werden we opgepikt door een bus van Wild Horizon die helemaal verbaasd was dat we naar het vliegveld moesten.. Daar bracht hij ons dan ook niet heen. Een van ons bleef nog twee nachten in het Sprayview hotel. Dus daar werden we afgezet en werden we door het personeel begroet als oude bekenden! Gert was tijdens de drive in het Zambesi NP zijn horloge kwijtgeraakt en wat schetst onze verbazing, Mister Polite had het gevonden en weer bij het hotel afgegeven. We namen nog de dagelijkse cola in het hotel en toen was het echt gedaan, de volgende auto bracht ons naar het vliegveld en het wachten kon gaan beginnen... Gelukkig was er WIFI dus kon de tijd nuttig worden besteed! Morgen zijn we weer thuis en ook dat is goed alleen wel even wennen aan de temperatuur denk ik.....
en dan gaan ze weer...!
Hallo luitjes, als ik kon dichten zou ik nu iets moois kunnen maken van de bladeren die kleuren aan de bomen, de wind die de eerste gevallene door de straten blazen.. Deze gevenmooie kleurenplaatjes tegen onze buxushaagjes! De regen valt soms met felle windvlagen en tussendoor straalt dan ineens weer een fel zonnetje. De winterkleren en de warme sjaals komen uit de kasten.Dit alles is nog maar net begonnen en wij gaan het allemaal nog even uitstellen door vandaag het vliegtuig te nemen naar Mozambique. Het is daar nog een behaaglijke temperatuur van ver in de 20 graden. Dus we gaan onze zomerspullen daar nog even verder verslijten... Gert is nog in gevecht met de kilo's. Zal ik nude bergschoenen aan doen of in de koffer stoppen, iedere reis weer de vraag en iedere reis gaan ze gewoon weer, met tegenzin, aan de voeten mee. Gevolg is dat bij iedere douanecontrole niet alleen de riem maar ook de schoenen uit moeten.. Ja, ja dat reizen, je moet daar ook weer niet te licht over denken...
We reizen met Sawadee. We gaan Mozambique, Malawi en Zambia bezoeken. We vliegen vanavond om 21 uur. Op 1 november komen we weer terug! Ik ga proberen om jullie tussendoor wat te vertellen van onze belevenissen!
Allemaal veel groetjes en liefs, Gert en Els.
Noord ETHIOPIË 2011. Reisorganisatie: SAWADEE
Dag 1 Vlucht Brussel - Addis Abeba
Na aankomst in Addis Abeba hebben we een transfer naar ons hotel.
We werden door Jaap op tijd afgezet op Zaventem. Na de douane gingen we een beetje shoppen en dronken een choco. Het inchecqen ging vlot. Voor het boarden aten nog een lekkere salade...voorlopig de laatste want het is niet echt handig om in Afrika een salade te eten.... Daarna meldden we ons bij de gate. De eerste groepsleden troffen we daar. We vlogen met Ethiopian Airlines. Het ging prima alleen kregen we op een beetje rare tijden eten... Na de stop in Parijs, dus het was tegen twaalven dat we aan de warme hap zaten.. Om 4 uur
Dag 2 aankomst in Addis Abeba
Addis Abeba is de drukke, minstens vier miljoen inwoners tellende hoofdstad van Ethiopië.
Om 7.20 Ethiopische tijd zetten we weer voet op Afrikaanse bodem. Een super modern vliegveld en alles verliep, heel onAfrikaans, heel vlotjes. Het was maar een kort stukje naar Hotel Ghion. Zag er prima uit! Na de eerste opfrissing hield Erik, de reisleider een praatje. Hij maakte op ons een goede indruk. Leek veel ervaring te hebben. Ook zorgde hij voor verschilllende plattegrondjes van de stad, dus na onze Euros omgeruild te hebben voor een flink pak geld gingen we met Joop en Ria op pad. De eerste kennismaking met Addis Abeba!
De stad ligt op 2500 meter hoogte. Bij Gert werd vrijwel meteen een poging gedaan zijn zakken te rollen bij het regelen van een taxi dus we begonnen al zeer op onze hoede.. Er liepen ook steeds kinderen met ons mee, sommige verkochten kauwgum maar de meesten wilden toch iets van ons! Money, Birr, pen, daar werd duidelijk om gevraagd! De kinderen glimlachten van oor tor oor. Ze waren slecht gekleed en zagen er ook niet bepaald schoon uit. Voor 60 Birr reden we naar het Etnologisch Museum. ( 1 euro is 21 Birr).
Dit museum is gevestigd in het vroegere paleis van Haile Selassi. Wat betreft het gebouw, dat is vergane glorie maar de tentoonstelling is alleszins de moeite waard. Leuk opgezet doordat je de Ethiopiers kunt volgen van geboorte tot dood. Veel geschreven informatie maar ook veel gebruiksvoorwerpen en een enkele film. We bekeken ook nog de voormalige bad- en slaapkamer van de keizer. We dronken daar een bakkie koffie met een flinke plak cake als lunch.
Vandaar liepen we door de stad weer terug naar het hotel. We passeerden nog een wijk waar de Italianen vroeger mooie huizen hebben gebouwd. Nu was het ook hier vergane glorie. De mensen zijn uiterst vriendelijk, ze willen best op de foto en het is makkelijk contact met ze te krijgen. We verdwaalden maar vonden samen met 3 andere vrouwtjes van de groep de weg weer terug. We liepen door de winkelhoofdstraat van Addis.Het was ook meteen de Bedelstraat. Waarschijnlijk omdat hier veel toeristen komen dat hier ook zoveel gebedeld werd. Ook veel invaliden daarbij.Verder liggen er ook veel mensen onder lappen en papier langs de weg...Overal hing nog kerstversiering. Logisch want dat was hier pas een week geleden gevierd... Addis is een heel moderne stad, de mensen zijn hier ook echt westers gekleed. En het is ook duidelijk dat er veel mensen vanuit het platte land hier naar toe zijn getrokken en om nu uiteindelijk verder als bedelaar te leven. We dronken nog ergens een cola, binnen in een barretje, we betaalden daar 20 Birr voor (1 euro).Ook wat betreft het verkeer is het echt een miljoenenstad. Het verkeer rijdt 3 of 4 rijen dik langs je heen, maar ook kun je er net zo gemakkelijk een kudde geiten tussendoor zien lopen....
Terug bij het hotel bleken daar 3 bruidsparen net te zijn aangekomen en werd er volop gezongen en gedanst. De vrouwen prachtig gekleed, de mannen ook op hun mooist en de bruidsmeisjes waren om door een ringetje te halen. De auto's waren versierd met boeketten. Even dachten we terug aan India waar we ook op één dag veel bruiloften meemaakten.Om 19.00 uur meldden we ons bij de ingang voor een gezamelijke maaltijd met de groep. We aten in een echt Ethiopisch restarant: Habesha restaurant, injera met allerlei sausjes.
Lekker en een leuke ambiance. http://www.habesharestaurant-addis.com/ Er was live muziek en af en toe werd er een dansje opgevoerd! Heel bijzonder allemaal. De groep was stilletjes, iedereen was ook moe van de vlucht en de lange dag met veel indrukken in Addis Abeba. Op tijd naar bed, na eerst de tassen te hebben klaargezet want morgen, straks eigenlijk, loopt de wekker om 4.20u. weer af omdat we om 4.45u. klaar moeten staan in de hal met de bagage!
Dag 3 Addis Abeba - vlucht naar Bahir Dar (1880m),
Een binnenlandse vlucht van circa één uur brengt ons in Bahir Dar. Deze vlucht bespaart ons twee lange reisdagen waardoor we later in de reis meer tijd hebben voor Lalibela. Vanuit de lucht heb je
bij helder weer meestal uitzicht over de indrukwekkende 1000 meter diepe kloof van de Blauwe Nijl. De Blauwe Nijl stroomt vanuit Ethiopië richting Soedan. Bahir Dar is een gemoedelijk, mediterraan
aandoend stadje aan de oevers van het Tanameer. Uit deze regio komt oorspronkelijk het Amhaarse volk wiens taal nu de officiële taal van Ethiopië is.
16 februari: We waren op tijd op het vliegveld! Gisteren ging alles onAfrikaans vlug nu ging het heel Afrikaans langzaam! De vlucht ging om 8 uur en bijna al die tijd stonden we te wachten om de bagage ingeleverd te krijgen.. We vertrokken op tijd en tegen 9 uur waren we in Bahir Dar. Een grote plaats aan het Tanameer. We sliepen in het Ethio Star hotel. Beetje verlopen maar het was er schoon en geen ongedierte! Tegen 12.00 uur vertrokken we met een lunchpakketje naar het meer. Het Tanameer is het grootste meer van Ethiopië. Het heeft een oppervlakte van 3500 kilometer en een gemiddelde diepte van 14 meter. Er bevinden zich 37 eilanden in het meer. De blauwe Nijl ontspringt hoog in de bergen en mondt 65 kilometer verder in dit meer uit. De blauwe Nijl voert als enige rivier het water af en voegt zich in Sudan samen met de witte Nijl die uit Burundi komt. Samen vormen ze dan de Nijl die zijn weg vervolgt en dan via Egypte in de Middelandse zee uitmond. We maakten een boottocht over het meer en en deden op 2 verschillende eilandjes een klooster aan. We hadden een plaatselijke gids bij ons en die kon veel vertellen van de geschiedenis en de mooie schilderingen. Het waren veel verhalen die wij ook kennen uit de bijbel. De schilderingen zijn in goede staat en we mochten er foto's van maken. Aan het eind van de dertiende eeuw was het politieke centrum van Ethiopië rondom het Tanameer gevstigd. Het Christendom was een staatsgodsdienst en zodoende werden er veel kloosters en kerken gesticht rond en op de eilanden van het meer.
Er stonden veel souvenirstalletjes op het pad naar de tempel toe. Ze verkochten over het algemeen zilveren hangers en zilveren kruizen op een standdaard. Wel mooi maar voor mij was het nog een beetje te vroeg om al souvenirs te kopen. We vaarden nog naar de plaats waar de blauwe Nijl uit het meer stroomt. Er was nog beloofd dat we daar nog wat naar vogels zouden gaan speuren, maar helaas werd er al snel weer terug gevaren naar de opstapplaats. Wij hebben nog even naar vogels gezocht in de wat moerasachtige stukjes op weg naar het hotel, een mooie waarneming was een groep kroonkraanvogels. We dronken nog een drankje. Op het terras namen we nog een consumptie waar ik bij het afrekenen een geschreven nota kreeg. De ober vroeg aan mij of ik er de Europese of Ethiopische datum op wilde hebben.' Doe maar de Ethiopische, want daar zijn we nu...' 08-05-2003 schreef hij bovenaan het bonnetje! Het avondeten hadden we in het Ghion restaurant aan het Tana meer. Ook een beetje verlopen en het was goed zoeken op de kaart... De vis was op... en dat voor een restaurant pal aan een visrijk meer...De mannen, Joop en Gert aten een fried chicken en de dames, Ria en ik aten een injera. Prima was het, lekker gegeten en gebabbeld. Tegen half tien weer op de kamer, nog even rommelen en te bed!
Dag 4 Bahir Dar, optionele boottocht Tanameer, wandeling naar Tis Issat.
Na het ontbijt werden we met de bus in de richting van de watervallen gebracht. Het was een mooie wandeling
die we vandaar af maakten. We waren duidelijk niet de enige toeristen die hier kwamen...want langs het pad was een aaneengesloten souveniraanbod. Het was redelijk klimmen over ongelijke stenen dus
ik was blij met mijn stok. De waterval lag in een prachtige omgeving. Op zich stelde de waterval niet zo heel veel voor en dat komt doordat er een dam is aangelegd om energie op te wekken. We waren
tegen half 2 terug en na een lekkere spaghettilunch namen we een uurtje rust op de kamer. Gert deed een dutje en ik werkte het dagboek bij en maakte vast een verhaaltje voor internet. Tweede helft
van de middag maakten we een mooie wandeling langs het Tanameer. We zagen prachtige vogels, een barbet, de African Fisheagle, de Giant kingfisher, een Endemische Agapornis, de Paradise
Flycatcher, een BouBou, ook endemisch en vast nog meer maar die ben ik dan vergeten...
's Avonds aten we in hetzelfde restaurant van de lunch. We bestelden en kregen ons drinken maar het eten wilde niet vlotten.. De laatste van de groep schoof ook nog aan en die kreeg vrij snel zijn eten. Wij zagen veel bordjes voorbijgaan maar geen een kwam er bij ons... De ober werd nog eens gevraagd, hij lachte vriendelijk en antwoordde steeds: Is coming... Maar na toch wel erg lang wachten gingen we nog eens informeren en toen bleek dat hij helemaal niet wist waar wij op zaten te wachten... Dus de bestelling werd nog maar eens gedaan en ja hoor, iedereen kreeg zijn bordje. Nou ja, je eet de injera met meerdere tegelijk van een bord en we wisselden de grote borden ook nogal eens zodat iedereen van alles kon proeven... Er waren tijdens dat lange wachten natuurlijk de nodige biertjes besteld. We rekenden voor een heerlijke maaltijd plus drankjes nog geen 2 euro p.p. af..
Dag 5 Bahir Dar - Gondar (2225m)
Na het ontbijt rijden we in ruim vier uur naar Gondar. De stad ligt in het hart van een bergachtig gebied op zo'n 2225 meter hoogte. Vanwege de gunstige ligging op een kruispunt van drie
karavaanroutes, het aangename klimaat en de vruchtbare grond werd Gondar bestemd tot de hoofdstad van de koningen van Ethiopië in de 17e en 18e eeuw. Een wandeling langs de (gerestaureerde) ruïnes
van Gondar geeft je een beeld van de glorierijke dagen van weleer. Je mag het Kasteel van Fasilades absoluut niet missen. De baden van deze koning spelen nog steeds een belangrijke rol in het leven
van de Ethiopiërs. Tijdens het Timkat-festival worden de baden met water gevuld, waarbij de doop van Christus wordt herdacht. We verblijven in een eenvoudig hotel.
's Morgens na het ontbijt van 7 uur vertrokken we naar Gondar. Het was een goede weg dus waren we er al om half twaalf. Erik (de reisbegeleider) had al gewaarschuwd om geen rugzak en geld mee de stad in te nemen. Het was volgens hem beter om alles van waarde op de kamer te laten en alleen de camera mee te nemen. Dat en het feit dat ik wist dat daar tijdens het Timkat duizenden mensen op de been zouden zijn maakte dat ik me er toch niet helemaal lekker mee voelde en hoe meer het moment naderde om naar de processie te gaan hoe meer het me tegenstond.... Het hotel bleek nog lang niet klaar om ons te ontvangen. Er werd wat heen en weer gesjouwd met de bagage en toen had toch nog plotseling iedereen een kamer! We gingen eerst lunchen, we bestelden gevarieerd, injera maar ook rijst met ei of rijst met groeten. Met een vole buik gingen we op pad naar de kerk waar de processie ging vertrekken.
Er was veel volk op de been en er kwamen steeds groepen opgeschoten jongens langs die met luid geroep en zwaaiend met stokken langsrenden. Een hele menigte stond al te wachten voor de kerk. Verschillende priesters stonden onder kleurrijke parasols in hun prachtig versierde gewaden te wachten in de deuropening. Ze droegen bewerkte gouden, zilveren en houten kruizen die schitterden in het zonlicht. Met 2 rijen van in het wit geklede vrouwen werd een soort van erehaag gemaakt. Zij vormden een cordon waarbinnen werd gedanst op het ritme van de trommels. Mannen bliezen op hoorns terwijl anderen zongen en met stokken op de grond tikten. Er werden kleden uitgelegd waar de priesters over moesten lopen. Toen de aartsbisschop verscheen ging er een luid geroep op, vrouwen knielden op de grond en werden emotioneel, ze kusten de grond voor de priesters! De processie ging op gang. Achter de aartsbisschop werd een replica van de ark van het verbond mee gedragen. Het was één klappende en deinende processie. De straten raakten vol met een wierrooklucht en schuifelende gelovigen onder vale, verkleurde parasols waarmee ze zich probeerden te beschermen tegen de brandende zon. We volgden de processie een poosje en kozen toen een plekje verderop om hem weer op te wachten. Inmiddels was er ook een soort van carnavalswagen aangesloten. Dit jaar werd voor het eerst het Timkat gecombineerd met het carnaval. De kleden voor de bisschop werden achter hem steeds weer opgerold en voor hem weer uitgerold... De processie was langzaam aangegroeid tot een langzaam bewegende slang die de weg naar Bahir Dar opgleed, naar de baden van Fasilades ten Noordwesten van Gondar. Dit is de plaats waar morgen de doop plaats gaat vinden. De priesters bleven bij deze kerk de hele nacht bidden en zingen... Het Timkatfestival was begonnen.....
Wij gingen in een hotel eten, nu kregen we allemaal op tijd ons eten en iedereen was moe dus we lagen al om 21 uur op bed!
Dag 6 Gondar
Vandaag zullen we een groot gedeelte van de dag aanwezig zijn bij het Timkat festival.
Maar goed dat we vroeg naar bed waren gegaan. Om kwart over drie waren we wakker. Om 4 uur moesten we ons melden bij de bus dus het was maar een heel kort nachtje! We reden naar de doopkerk en konden daar meteen een plaatsje zoeken op de tribunes. We waren zo vroeg gegaan om een goed plekje te hebben.. Het was nog helemaal donker. Wel een volle maan. De maan verlichtte de omgeving van de kerk. Binnen de eeuwenoude stenen muur rondom de kerk, die wordt ondersteund door de kronkelige wortels van jeneverbesbomen, hadden zich een groot aantal priesters in witte kleding verzameld. Ze hadden al de hele nacht gezongen. Soms ging dat met z'n allen tegelijk, dan deden ze het onder begeleiding van de sistra's die in een monotoon ritme heen en weer werden bewogen. Het klonk mooi en had iets mysterieus. Het duurde alleen wel erg lang. Af en toe zagen wat hogere priesters een plekje zoeken. Althans we dachten dat ze wat belangrijker waren omdat ze er kleurrijker uitzagen dan de witte. De tribune stroomde helemaal vol. Allemaal witte toeristen met een gids. De bevolking van Gondar en omgeving moest wat achter blijven en zij zagen dus niet veel. Die hoeveelheid wachtende gelovigen groeide flink aan en er was af en toe wat geduw en getrek, de menigte werd op een gegeven moment tegen de muren gedrukt. De politie ging er fel op af met stokken. Hoe later het werd hoe luidruchtiger en opdringerig de gelovigen werden. Ze stormden een lege tribune op met luid geklap.
Uiteindelijk even na 8 uur kwam er plotseling beweging bij de priesters. Iedereen begon te zingen. Plotseling zwelt ook het geluid van de trommels aan. De hogepriester dompelt een gouden kruis in het water en dooft een heilige kaars waarna het publiek massaal begint te juichen en te klappen. Vandaag wordt de doop van Jezus door Johannes de Doper in de rivier de Jordaan herdacht. Na al die eerdere ingetogenheid leek er een enorme ontlading los te barsten. Iedereen was door het dolle heen. Jonge mannen sprongen in het water en ze probeerden iedereen nat te spatten. Meer en meer mensen sprongen in het water. De menigte die steeds tegen was gehouden brak nu ook door en even was ik echt bang dat het mis zou gaan. Wij verdwenen snel via een zijuitgang. Toen was ik blij dat ik weer buiten stond en weer ruimte en lucht om me heen had. Het ochtendzonnetje deed me goed.
Later ontbeten we in dat heerlijke zonnetje op een plein. We waren echt erg koud geworden van die 4 uur wachten op de houten tribune. Als ontbijt hadden we een heerlijk bonenprutje, met een pikante saus en yoghurt. Een broodje en een vers sapje erbij en we waren weer boven Jan. Het was al met al een prachtige doop geweest!
We werden later weer opgehaald door de plaatselijke gids en die leidde ons rond in de drie kastelen die Gondar rijk is. Hij deed dat met goede verhalen met wat leuke anekdotes erin. Een is misschien wel leuk om te vertellen... Waarom wordt er geproost als men een drankje aangeboden krijgt en zegt men cheers bij het proosten? Ofwel gezondheid? Bij het proosten tik je de glazen tegen elkaar en daarbij gaat er wat van de drank van het ene in het andere glas. Dit is een manier waarbij men vroeger wist dat wanneer de ander ook van het glas dronk, jouw glas dan niet vergiftigd was. Gezondheid! Het kasteel dat we bekeken was van Keizer Fasilades.
We liepen daarna nog wat over de piazza, dronken nog een sapje op een dakterras met uitzicht op het plein waar nog steeds door groepen werd gedanst. En op een podium werd de Misskoffie verkiezing gehouden.
Het restaurantje waar Erik had gereserveerd bleek geen plaats te hebben. We aten toen op een binnenpleintje waar in een open stalletje een opengesneden geit was opgehangen. Bij iedere bestelling van injera met vlees werd er een stuk af gesneden en gebraden. Het is Timkatfeest dus dan eet iedereen vlees. Wij vreemde toeristen bestelden een vegetarische schotel en moesten daarom weer extra lang wachten. Ze hadden er geen flesjes bier bij maar wel en literfles eigen gebrouwen bier. De mannen vonden het lekker smaken! We betaalden 30 Birr de man. Dus we waren weer goedkoop klaar! Toen hadden we het wel gehad... naar de kamer! Tijd voor een lekkere verfrissende douche, een klein wasje en even het dagboek bijwerken. Gert deed intussen een tukkie!
Dag 7 20 januari Gondar - Debark
In de ochtend heb je nog tijd om de Debre Berhan Selassie-kerk te bezoeken, die beroemd is om zijn prachtige plafondschildering met engelenkopjes. Na een vroege lunch rijden we in circa drie uur
naar Debark, aan de voet van het Simien gebergte. Onderweg stoppen we nog bij een voormalig Falashadorp; de zwarte joden van Ethiopië zijn nagenoeg allemaal geëmigreerd naar Israël. We overnachten
in een eenvoudig hotel in Debark.
Vanmorgen hebben we na een heerlijke nachtrust met z'n tweetjes ontbeten in de stad. We namen weer een Special Full. Een mengsel van gemalen bonen, hete saus, pepertjes, ui, ei, kaas en yoghurt. Heerlijk! Daarna wandelden we wat door de stad, die net tot leven kwam. We konden wat leuke foto's maken van marktvrouwen en moeders met kinderen. Gert pakte nog wat vogels mee in het stadsparkje. Mijn 'vriendin', die me al 2 dagen vergezelde in Gondar kwam vandaag niet opdagen, misschien naar school? Het was een meisje van ongeveer 12 jaar. Ze verkocht kauwgum, net als veel andere kinderen van haar leeftijd. Tijdens de processie was ze met me mee gaan lopen. Ze hield voor mij goed in de gaten waar Gert en de andere groepsleden waren. Zo heeft zij gezorgd dat ik niet ben verdwaald. Ik liep tussen duizenden mensen en probeerde daar dan ook nog wat van vast te leggen op film. Voor je het weet ben je dan uit het zicht van de anderen... Als beloning hebben we haar op het eind van de dag losgkocht van haar voorraad kauwgum.
Tegen tien uur waren we terug bij het hotel en vandaar vertrokken we naar de Debre Berhan Selassiekerk. De kerk met 88 engelkopjes op het plafond. *88 omdat een 8 bestaat uit 2 rondjes en een rondje is oneindig en het aantal engelen dat er is op de wereld is ook oneindig... De engeltjes hebben allemaal een verschillende gelaatsuitdrukking en kijken met grote ronde ogen alle kanten op. Ook alle muren waren vol met schilderingen., ze zijn allemaal nog in orginele staat en nog nooit gerestaureerd, Het was echt mooi en ook bijzonder om te zien hoezeer de orthodoxe kerk hier veel overeenkomsten heeft met ons katholiek geloof. Zij zijn echter wel veel strenger!
Daarna hadden we een paar uurtjes vrij . Om 13 uur werden we weer in het hotel verwacht. We gingen naar een souvenirwinkeltje waar Arnold al was geweest. Hij was er heel opgetogen over en had aan de eigenaar belooft zijn vrienden te verwittigen. We vielen er met een man of 8 tegelijk binnen. Hij was inderdaad erg vriendelijk en we kochten allemaal van een kleinigheidje tot een zilveren kruis. De koffie werd gezet en we werden nog rondgeleid in de woning. Het bleek een houten afdak, maar dan als dak alleen wat latten en een plant waardoor het wel wat schaduw bracht maar ook open was. Er was een toilet annex douche gemaakt. En er was ook een kastje neergezet met wat serviesgoed en wat voorraadbussen. Ze sliepen met hun 2 kinderen in de winkel. Leuke mensen. Hij was ooit gevlucht en via Egypte en Sudan weer terug in Ethiopië gekomen. Nu had hij dan toch een mooi winkeltje en hij maakte veel houten spulletjes zelf. Zijn vrouw spon! Een mooi vrouwtje die we veelvuldig hebben gefotografeerd.
We namen hartelijk afscheid en gingen op weg naar een muziekwinkel. Die vonden we na eerst nog te hebben gekeken naar een groep jonge mannen, helemaal in het wit gekleed die met elkaar aan het zingen waren. De blijheid straalde van hun gezichten. Twee van hen deden nog een schouderdans en het was prachtig om te zien. Verschillende knullen hadden ons verteld dat deze dag voor hen de mooiste dag van het Timkat was. We zagen hoe ze genoten. Deze dag werd om 4 uur het gewijde water uit het zwembad naar de kerk gebracht. Daar kan het dan in flessen worden afgehaald, wijwater dus! Maar toch had ook het gewone leven wel weer z'n gang genomen. We zagen ook kinderen in hun schooluniform met boeken voorbij lopen. Voor we vertrokken hadden we nog net tijd voor een vers mangosapje met een plak cake.
De weg naar Debark werd terecht een Ethiopische massage genoemd. We hotsten en botsten wat in het rond. We reden ook nog door een stadje waar het zwart zag van de mensen. De bus wrong zich erdoor dus stonden we op een gegeven moment midden tussen duizenden mensen. Zij waren nog aan het feesten. Zo zagen we ook de mooie parasols weer. Ook hier vierden ze nog Timkat!
Bij het Falashadorp zijn we nog even uitgestapt. De hutten staan willekeurig gerangschikt en de synagoge verschilt nauwelijks van de rest. Er wordt vertelt dat de davidster in het plafond het enige originele is aan de kerk. Het stelt allemaal niet veel voor. Kinderen proberen de karakteristieke zwarte beeldjes van Salomo en koningin Sheba te verkopen.
We arriveerden tegen 17 uur in Debark, de kamers werden weer verdeeld. De kamer zag er redelijk uit maar.... Helaas geen water en geen stroom. De electriciteit was uitgevallen en omdat het nog een feestdag was werd er niet gerepareerd. En zonder elektriciteit geen werkende waterpomp en dus geen stromend water! Het hotel is 2 jaar oud maar al redelijk afgetakeld maar... niet zeuren de kamers en het bed zijn schoon en het bed voelt lekker stevig aan! Om 19.00 konden we aanschuiven voor het buffet. Deze dag hadden we ook de eerste zieke in de groep! Bij aanvang van de reis had Erik al voorspeld dat iedereen ziek zou gaan worden tijdens de reis. We dineerden bij kaarslicht en hoofdlamp. In het donker zochten we ons bedje weer op.
Dag 8 wandeling door het Simien gebergte - Debark
We staan vroeg op en rijden in twee uur naar het startpunt van de wandeling in het gebergte. Hier word je aan alle kanten omringd door fantastische uitzichten. Vooral na de regentijd is het erg
groen met overal bloeiende bloemen. Roofvogels als de grote lammergier cirkelen hoog boven je hoofd. De alleen in Ethiopië voorkomende Gelada-bavianen zie je vrijwel altijd rond Sankaber en als je
de Imet Gogo-wandeling maakt.. Aan het einde van de middag rijden we terug naar Debark.
Om 7 uur was het vertrek naar het Simiengebergte. We zetten eerst de al wat opknappende zieke bij
een lodge af. Daarna reden we nog zo'n anderhalf uur. Dat was geen straf want de uitzichten waren werkelijk spectaculair. We reden door een van de grootste bergmasssieven van Afrika. Vroeger was
het hier dichtbegroeid met jeneverbessen en olijfbomen. In de loop der jaren is er flink gekapt en heeft ontbossing plaatsgevonden. Dit zagen we op heel veel plaatsen in Ethiopië. Op sommige
plaatsen hebben ze de lege plaatsen opgevuld met Eucalyptusbomen. Deze leveren in korte tjd veel hout, wat hard nodig is voor de vele kookvuren en ook om gebruiksvoorwerpen te maken. Het nadeel is
dat deze bomen erg veel vocht nodig hebben en daardoor is er geen ondergroei.
De wandeling begon en al snel hoorden we de Geladabavianen! We naderden ze heel voorzichtig. Dat bleek later niet echt nodig geweest. We kwamen midden in de groep terecht en ze liepen gewoon langs ons heen. Ze vonden ons helemaal niet interresant. We konden ze prachtig bekijken. Ook de kleintjes waren leuk en speels. Deze bavianen komen alleen hier, in dit gebergte voor. In het Amhaars worden ze ch'élada genoemd en dit betekent bloedend hart. De bavianen hebben namelijk op hun borst een roze onbehaarde plek in de vorm van een hart.. In opgewonden toestand kan dit 'hart' felrood worden. Ze leven in grote groepen , er zijn meerdere kolonies in het Simiengebergte, en binnen de groep zijn duidelijk harems te onderscheiden. Ieder volwassen mannetje heeft drie tot vijf vrouwtjes. Hij moet wel alert blijven want er lopen veel vrijgezelle mannetjes rond. Af en toe ging er een zo'n mannetje vreemd en dan werd hij met veel geschreeuw terecht gewezen., dat was dan het moment dat het 'hart' rood kleurde... De dader rende dan met wapperende haren en de tanden bloot hard weg. Ze eten gras dat ze met de handen plukken terwijl ze voortschuifelen. We vonden dit allemaal een heel speciale ervaring!
Daarna wandelden we door een prachtige omgeving met mooie uitzichten. Het waren soms pittige klimmen. Wel goed te doen maar vanwege de hoogte was ik toch snel buiten adem. We wandelden 6 uur. We waren al snel op hoogte zodoende hadden we mooi uitzicht van bovenaf op de heuveltoppen. Onderweg deden we een picnic. Het uitzicht bij de waterval was mooi zei men, een steile kloof van 800 meter diep. De waterval was een dun straaltje maar wel een regenboog erin. Ik heb het zelf niet gezien omdat we over een smal richeltje moesten voor het uitzicht! We hadden nog een flinke rit terug naar de lodge, daar dronken we wat en haalden Thea op, de zieke die daar de dag had doorgebracht. Erik stelde nog de dag van morgen ter discussie. Vroeg vertrekken om in Axem nog dingen te kunnen doen of wat later zodat we op de reisdag nog kunnen genieten van het mooie Simiengebergte. Er zitten dus mensen met verschillende interresses in de groep, logisch omdat Ethiopië zowel qua natuur als qua cultuur veel te bieden heeft. Er werd een compromis gevonden in vertrek om half 6 en ontbijt om half 5. Ons hotel bleek nog verstoken van electriciteit en stromend water. Wel hadden we een ton water in de badkamer dus we zijn toch nog schoon geworden!
Dag 9 Debark - Axum
Na een zeer vroege start bereiken we na een ruim acht uur durende, indrukwekkende tocht Axum. We dalen af van de Ethiopische hoogvlakte naar het dal van de Tekeze-rivier en hebben onderweg een
fantastisch uitzicht op de steile noordwand van het Simien gebergte. Axum was ooit de hoofdstad van een groot koninkrijk en kende een bloeiende beschaving. Inmiddels is het een modern stadje met
brede lanen geflankeerd door palmbomen. Voor de Ethiopiërs is het nog steeds een zeer belangrijke religieuze plaats: hier wordt volgens de Ethiopische overlevering in een kapel de Ark des Verbonds
bewaard! We verblijven hier een nacht in een eenvoudig hotel.
We waren allemaal op tijd aan het ontbijt. Erik had het om half 5 besteld en samen hadden we afgesproken om om kwart voor 5
te komen... Gisteren bleek namelijk dat het ontbijt wel een half uur later kwam dan dat het besteld was! Dat wilden we nu op deze manier voorkomen. En gelukt want we konden meteen aanschuiven.
Gisteren was het een discussie of we om 5 uur of half 6 gingen vertrekken. Nu waren we zo vroeg klaar dat we al om kwart over 5 in de bus zaten. We hadden iets minder dan 200 km te gaan maar de weg
was slecht, ze liep dwars door het Simiengebergte. En er werd ook nog eens over een lange afstand aan de weg gewerkt. We waren voorbereid op een reistijd van tussen de 6 en 8 uur. De rit was
begonnen in het donker en dat was misschien ook wel goed want als ik eens naar buiten keek, het was volle maan, zag ik dat de bus vervaarlijk dicht langs de afgrond balanceerde...Ik kreeg meteen de
neiging om meer naar het middenpad te gaan zitten... Maar we hadden een goede chauffeur, Salomon. Ook al om tijd te sparen hadden we een lunchpakketje mee. We schoten lekker op. Iedere 2 uur stopte
de chauffeur voor een plaspauze en een keer werden wij te voet vooruit gestuurd tegen de stijve benen. Maar tegen 12 uur, Eric had gemeld dat we nu geen opstoppingen meer te verwachten hadden,
zagen we ineens donkere stofwolken over de weg. Wat bleek... een grote buldozer was vanaf een hoger gelegen weg de brokken steen zo naar beneden aan het schuiven.. We zochten een plekje in de
schaduw en we wachten en wachten... uiteindelijk een dik uur.
Uit verveling begonnen we vast aan de lunch. Salomon had een gezellig Ethiopisch muziekje opgezet. Vandaag hadden zich weer een paar mensen gemeld met maag/darmproblemen. Het aantal stond nu al op 5. Na het oponthoud had de chauffeur er flink de gang in. En dat was op de achterbank goed te merken. Het werd een voortdurende gymnastiekoefening om te proberen de harde klappen op te vangen... Ik was dan ook redelijk versleten toen we in Axem aankwamen. We werden afgezet bij de Stelès. Dit zijn metershoge zuilen, vroeger werden ze bij de graven gezet. Ze zijn gemaakt uit één stuk steen. Wel indrukwekkend om te zien. Er werd ook nog een kasteel bezocht maar dat bleek enkel een rij muurtjes met onderin graftombes. We waren moe en namen niet veel meer op van de verhalen van de gids over koningen en zoons. Dus toen Erik voortstelde dat degenen die liever naaar het hotel wilden daar afgezet konden worden sloten wij ons daar meteen bij aan... We pakten een heerlijke warme douche want dat is echt genieten na een paar dagen geen water op de kamer.
Daarna hebben we nog even een internetcafé gedaan, het lag tegenover het hotel en nu konden we in no-time de verhalen op de site zetten. De foto's, dat lukte weer niet, dan zou er eerst een programma van internet geinstalleerd moeten worden.. We probeerden het nog even via de mail maar ook dat was geen succes. Na een lekkere hap sliepen we goed.
Dag 10, 11 - 12 Axum - vlucht naar Lalibela
In circa één uur vliegen we over een onherbergzaam berglandschap bezaaid met kleine dorpjes naar het beroemde Lalibela, wereldberoemd vanwege de elf in rotsen uitgehakte kerken. We verblijven drie
nachten in een comfortabel hotel. Lalibela wordt ook wel het achtste wereldwonder genoemd en is het centrum van de Ethiopisch orthodoxe kerk. De elf kerken zijn in de twaalfde eeuw uitgehouwen uit
de rotsen. In de kerken zie je talloze priesters, devote christenen in witte gewaden en pelgrims. Een bezoek aan de kerken is absoluut een hoogtepunt van de reis Je kunt je nauwelijks voorstellen
dat deze door mensenhanden zijn gemaakt en er bestaat dan ook niet voor niets het verhaal dat engelen hebben geholpen bij het uithakken ervan. Je kunt ronddwalen door het labyrint van gangen en
kloven die sommige kerken met elkaar verbinden.
Ook Yemrehane Christos, een schitterende kerk van marmer en fraai bewerkt hout gebouwd in een grot, is een optie. Dit is zonder meer de mooiste kerk buiten de kerken in Lalibela
zelf.
Deze dag vlogen we van Axum naar Lalibela. We konden uitslapen, want we hoefden pas om half negen weg.Wel moesten we weer lang wachten op het vliegveld. Maar dat zeggen we vaak
tegen elkaar: reizen is wachten... De vlucht vertrok om tien voor elf. We zaten samen met een groep van Baobab in het vliegtuig. Zij waren al in Lalibela geweest en ook in het zuiden. Hun verhalen
waren enthousiast, dus nu kijken we er vol verwachting naar uit. Met de bus was het 20 minuten rijden naar het hotel. Het zag er prima uit; het LAL hotel. We hadden een lekkere ruime kamer. Dit in
tegenstellig tot het vorige hotel dat pal aan straat lag, als daar onze tas binnenstond kon de deur eigenlijk niet meer dicht! We lunchten in de tuin. Daarna vertrokken er wat mensen richting een
kerkje op de berg. Wij hadden gekozen voor een middagje kalm aan doen. Een beetje rondkijken met z'n tweetjes. Dat lukte goed, Lalibela is maar een klein plaatsje met veel restaurantjes en
souvenirwinkeltjes. Het eerst zagen we in het dorpje de traditioneel gebouwde hutten. Ronde hutten , gemetseld, met een rieten dak.
Wat wel uitzonderlijk is is dat deze twee verdiepingen hebben. Onder de opslag van hooi en eventueel dieren en boven huist het gezin. Al lopend door het dorp kwamen we ook de eerste rotskerk tegen.We bekeken alleen de buitenkant, want de binnenkant staat op programma voor de volgende dag. We winkelden wat. Een aankoop ging niet door omdat de verkoper niet verder wilde zakken met de prijs, wel jammer want het was een mooi kerkboekje met tekst en afbeeldingen. Het leek wel oud en had een mooie leren kaft..
Het begon wat te druppen en na wat geschuild te hebben in een paar winkeltjes, pikten we een terrasje in het Seven Olives Hotel. Ook voor Gert een goed idee want hij was nu aan de beurt voor de problemen met de darmen... Het was inmiddels een flinke bui geworden en iedereen vluchtte het restaurant binnen. Toen we dachten dat het wat droger werd gingen we weer op pad, maar daarmee hadden we wel een tropische bui onderschat. Al snel viel het er weer met bakken uit. Weer geschuild in een winkeltje. Er werden meteen stoelen voor ons geregeld. Wat later maakten we weer dezelfde fout, weer gingen we op pad en weer brak de bui opnieuw los. Het is beter om wat Afrikaanse rust in te bouwen... maar dat zit er bij ons toch niet echt in... We zochten weer een schuilplaats en nu kwamen we uit bij een dokterspost waar mensen ziek en misselijk op een bank voor de spreekkamer zaten. Inmiddels waren we goed nat en de straten waren een soort glijbaan geworden. De zandpaden tussen de huisjes werden een modderstroom! Twee knullen van een jaar of 12 zorgden voor dit schuilplekje. Alle tieners zijn hier student. Allemaal vertellen ze dat ze met z'n zessen met één boek moeten doen. Ze komen allemaal van buiten Lalibela en moeten met een groepje een dure! kamer huren. Als je vraagt wat ze studeren, voor welk beroep, willen ze ook allemaal dierenarts worden... En of we wat boeken kunnen kopen, of pennen of wat geld kunnen geven voor de huur of voor eten. Met enige moeite kunnen we het gesprek toch wel weer de wending geven naar een spelletje. De meesten zijn erg goed in het opnoemen van alle hoofdsteden. Uiteindelijk werd het toch weer even droog en konden we het hotel bereiken, glibberend over en door de spekgladde modder.
De hele avond heeft het nog flink doorgeregend. Een heel nieuwe ervaring voor ons: regenbuien in Afrika! We aten in het restaurant van het hotel. Het eten met zo'n grote groep geeft bijna altijd problemen. Vaak is dat al met de bestelling. Als iemand hoort dat wat hij ook wil al wordt besteld begint die al vaak meteen te roepen voor mij ook! De ober raakt dan vaak de tel kwijt en noteert het dan verkeerd of helemaal niet. Zodoende is het tot nu toe een uitzondering dat iedereen het door hem bestelde ook krijgt. Ondanks dat het probleem onderkend wordt door ons zijn we toch te ongeduldig om te wachten tot iedereen zijn eigen bestelling kan opgeven... Maar we begonnen het toch wel langzaam te leren.. en nu was dat wel goed gelukt. Alles netjes genoteerd op kamernummer. Maar nu bleek later het probleem dat de drankjes uit de bar naast het restaurant kwamen. Van de weeromstuit was het ook niet meer duidlijk wie er wel of geen soep had gehad. Erik stapte er met al zijn geduld in en hielp de ober tellen maar na zeker 15 minuten en weer een telprobleem gaf ook hij het op. Het verschil werd uit de pot bijgelegd en we hebben afgesproken het er niet meer over te hebben en in ieder geval hier niet meer te eten. Opschrijven en naderhand uitrekenen is toch steeds weer een heel probleem. Door al dat getel lagen we deze keer laat in bed! (half tien, haha..)
Maandag 24 januari. Kwart voor zes ging de wekker. We hadden een ontbijtbuffet, zelfs met wentelteefjes!
Daarna gingen we op pad naar de rotskerken. Het achtste wereldwonder: de rotskerken van Lalibela. Koning Lalibela heeft jaren in ballingschap in Jeruzalem doorgebracht omdat zijn broer, Koning Harbe hem een bedreiging vond voor zijn koningschap. Bij latere terugker heeft hij, als herinnering aan Jeruzalem, de kerken laten uithakken. Onze gids vertelde dat er vijfentwintig jaar voor nodig was om deze kerken te voltooien. Deze korte tijd is volgens de legenden te danken aan 'engelen' die 's nachts de taken overnamen van de arbeiders en dubbel zo hard werkten. Het totale plaatje van kerken vormt een symbolische voorstelling van het Heilig Land. De noordelijke groep kerken staan voor het aardse Jeruzalem en de zuidelijke groep voor de Hemel. De kerken zijn onderling met elkaar verbonden door een ondergronds gangenstelsel en ze zijn soms door de ongelijke treden en smalle richeltjes moeilijk te bereiken.
We arriveerden bij de eerste grote kerk, helemaal in de rotsen uitgehakt. Hoge plafonds en veel pilaren. Er was een ceremonie aan de gang dus er stonden 5 priesters op een soort altaar. Mooie witte kleden hadden ze aan. De gebruikelijke staf en de cistra in de hand. Zingen en klappen en even later kwamen er ook nog twee priesters op de trom spelen. Het was een indrukwekkend gebeuren. Veel gelovigen zongen en klapten mee. De deurposten van de kerk werden door de vrouwen gekust evenals de grond. We hadden een gids als 'schoenenoppasser', deze zorgde ervoor dat onze schoenen er nog stonden als we weer terug kwamen. Na een paar keer aan en uit doen wist hij precies welke schoenen bij wie hoorden.We moesten overal op kousenvoeten naar binnen want binnen in de kerk is het heilige grond en daar mogen geen schoenen op. De kerkvloeren waren bedekt met tapijten of biezen matten. Zowel de tapijten als de biezen matten herbergen kleine beestjes, jawel, ook op heilige grond komen ze voor... ze springen graag tegen de benen omhoog. We waren hier al voor gewaarschuwd dus we wikkelden de pijpen van de broek in de sokken. Zodoende waren er maar weinig onder ons met vlooienbeten.
We waren vroeg op pad gegaan en dat bleek heel goed want we kwamen wel gelovigen maar weinig toeristen tegen. In de kerk stonden grote schilderijen, oud en nieuw. Op sommige zag je Maria met een Ethiopisch uiterlijk op anderen weer met Europese gezichten. Onze gids gaf uitleg over de afbeeldingen. Het is mooi om zo te horen hoeveel betekenis hier aan bepaalde gebeurtenissen uit het oude en nieuwe testament worden gegeven. Prachtige verhalen over het leven van allerlei heiligen. Vooral Sint Joris is erg favoriet evenals de engel Gabriël en Raphaël, die ieder een eigen kerk hebben. Ook kwamen we Franciscus tegen met de dieren en de engel Michael. We zagen ook op een groot schilderij uit de 11e eeuw de hele lijdensweg van Christus in vakjes uitgebeeld. Het aparte aan dit schilderij was dat alle mensen die Jezus kwaad hadden gedaan in profiel stonden afgebeeld. Als laatste bezochten we Bet Ghiorghis, de kerk van Saint George zegt onze gids. Vreemd, want wij herkennen hem van de afbeeldingen als Sint Joris met de draak. Waarschijnlijk klinkt Ghiorghis meer als George dan als Joris... De kruisvormige kerk is in haar geheel uitgehakt uit het omliggenmde gesteente. De kerk is ruim tien en een halve meter hoog en de zijden zijn twaalf en een halve meter lang.
Volgens de legenden waren alle kerken al klaar toen Sint Joris, in volle wapenuitrusting, gezeten op een witte hengst aan koning Lalibela verscheen en hem attent maakte op het feit dat hij vergeten was een huis voor hem te bouwen. Lalibela zette direct zijn ondertussen zeer ervaren werklieden aan het werk en het werd de mooiste kerk van Lalibela.
Tegen 12 uur waren we klaar met de kerken en liepen we terug naar het hotel. We lunchten in het dorp en 's middag tegen half 2 vertrokken we voor een rit in de bergen met als uiteindelijk doel, de rotskerk Yemrehanna Kristos. Het was echt een rit door een prachtig landschap. Heel bergachtig maar wel open. Sommige stukjes waren in cultuur gebracht maar eigenlijk maar heel weinig. Er lagen kleine gehuchtjes van zo'n 10 tot 15 hutjes verspreid door de bergen. We zagen kinderen vee hoeden, geiten en koeien. De kinderen zagen er vuil en gekleed in vodden erg armoedig uit.
Eenmaal in het dorpje aangekomen deden we meteen de klim naar boven. Het was een mooi aangelegd pad en goed te doen. De kerk wordt aan de voorkant beschermd door een muur. Achter die muur lag een prachtig kerkje verscholen. Hout met witte marmer. Horizontale strepen. Heel bijzonder. De grond was helemaal, rondom het kerkje, bekleed met biezen matten. Deze kerk is gebouwd en niet uitgehakt zoals de rotskerken in Lalibela. Ze schatten ook dat hij 80 jaar eerder is gebouwd. De kerk is gebouwd op een zorgvuldig aan gebrachte fundering van takken van olijfbomen. Hierdoor 'drijft' hij perfekt op de moerasachtige bodem.
We deden eerst een rondje om de kerk en zagen mooi bewerkte houten panelen. Achter de kerk waar de ruimte onder de rots nog maar klein is liggen duizenden geraamtes van pelgrims . Zij kwamen, erg lang geleden uit Alexandrië hier op bedevaart. Ze durfden de tocht terug niet aan en zijn allemaal gestorven op de rotsen bij het kerkje. Nu hebben ze daar hun grafgevonden. Een andere verklaring voor deze geraamtes is dat er veel werkmannen uit Jerusalem zijn gehaald om deze kerk te bouwen... In het kerkje waren prachtig bewerkte plafonds, figuren erin gebeiteld en geverfd in mooie kleuren. Het was er erg donker binnen dus de gids wees alles aan met een zaklamp. Hier mochten we nu wel weer flitsfoto's maken. De gids lichtte nog even het gordijn op naar het heilige der heiligen zodat we daar nog even een glimp van konden opvangen. Heel veel mooi geborduurde mantels lagen er over een soort tabernakel. De priester poseerde nog even met zijn twee handkruizen voor de foto. Toen we weer op de terugweg waren begon het te onweren, eerst met regen en later met hagel! Al heel snel stroomde het water weer in een modderstroom van de bergen. Het was inspannend rijden voor de chauffeur. Maar we kwamen heelhuids weer thuis! 's Avonds gingen we gezellig in het dorp met Ria en Joop uit eten.
Dinsadg 25 januari.
We moesten weer op tijd op, de gids kwam ons om half acht halen om weer wat rotskerken te bezoeken. De eerste 2 kerken waren de Bet Gabriel en Bet Raphael ; ze waren tegen elkaar aan gebouwd. Een van de twee is wat gerestaureerd want door een aardbeving is er een deel ingestort. De andere is nog in gebruik. Het zag er indrukwekkend uit. Hoge zuilen en afbeeldingen op de muren. Er zaten priesters te bidden in hun mooie witte gewaden.
Daarna liepen we door de mooie omgeving, nog een blik op de River Jordan, naar Bet Maryam. Vandaar door een lange donkere tunnel nog steeds in gebruik, door het aardedonker naar de Bet Golgotha en de Bet Mikael. Het is er zo donker dat je met je handen de wanden links en rechts moet volgen en verder schuifelen, voetje voor voetje. Uiteindelijk loopt het pad omhoog en kom je uit een dubbel luik gekropen en ben je bij de kerk. We hadden deze dag een mooi rondleiding, mooi kerken bekeken en inderdaad een beetje het gevoel gekregen door de historie te lopen en dan gaven al die namen die we ook al eens hoorden in Jeruzalem ons het gevoel even weer terug in de tijd te zijn. Na 2 uur waren we klaar.
We verlieten de sfeer van wierrook, droog gras en opspringende 'vriendjes' en het web van kloven en spelonken. Ook de terugkerende handeling van het schoenen aan- en uittrekken was gedaan en we gaven de schoenenoppasser zijn loon. We hadden dorst gekregen en toen de gids ons vroeg wat we nu wilden gaan doen leek ons een bakkie koffie een goed idee. We hadden even voldoende kerken gezien. Ze zijn stuk voor stuk interessant. Zeker als je bedenkt wat een handwerk er verricht is ( tenzij er werkelijk engelen aan te pas zijn gekomen...) Hoe dan ook, het blijft een ontzettend indrukwekkend geheel. Enkele kerken zijn bedekt met een soort dak. Dit is aangebracht door de Unesco. Door de slechte afwatering sijpelt regenwater door de stenen en dit tast de daken en de muurschilderingen aan. Lalibela staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO.
Onze gids stelde voor om een complete koffieceremonie te gaan doen. Hij wist wel een adres! We kwamen bij hem thuis uit. Er was al een zitje gemaakt, vers gras op de grond en de krukjes in een kring rondom de koffiepot. Ook stond er honingwijn (Tej) klaar en ook een fles likeur(Araki) , een beetje jeneverachtig. We kregen een schaal met popcorn en een schaal met, het leek wel droge pannenkoekjes. De koffiebonen werden eerst gewassen en daarna geroosterd in een alluminium schaaltje op een houtskoolvuurtje. Het begon al lekker te ruiken! We dronken een en later twee glaasjes Tej. De koffiebonen werden vervolgens fijn gestampt. De Tej was op.. het volgende glaasje werd een likeurtje. De koffie werd bovenin de koffiepot gedaan. En vervolgens werd die op een klein houtskoolvuurtje gezet om te trekken. Al die tijd stond er op een ander houtskool-vuurtje wat wierrook te roken. Die geuren bij elkaar waren heerlijk. We deden twee rondjes koffie, we kletsten gezellig en al met al was het een hele rustige ochtend geweest. Mooi gewandeld door en langs de kerken en gezellig aan de koffie gezeten! Terug in het hotel kwam ik Gert weer tegen die had nml. in de andere groep gezeten. We lunchten gezellig met z'n tweetjes in het stadje. Rond drie uur liepen we weer naar de St. Ghiorghis kerk omdat daar weer een processie begon. We waren maar net op tijd. Het leek veel op het Timkat. Priesters in mooie mantels onder gekleurde parasols. Er werd een schilderij van St. Joris met de draak en een copie van de stenen tafelen meegedragen. De processie liep naar de buitenrand van het dorp en daar bleven de priesters en de gelovigen overnachten! Het eten deden we met een wat grotere groep, weer in het bekende restaurantje in de stad.
Vandaag vliegen we in circa tweeënhalf uur naar Addis Abeba. Hier overnachten we in het ons bekende hotel. 's Middags kun je nog een bezoek brengen aan het museum of aan één van de vele prachtige of kerken die Addis Abeba rijk is. Ook op culinair gebied kun je vandaag je hart ophalen in een van de vele restaurants die Addis rijk is. De hele nacht is het zingen en bidden doorgegaan! Vanaf 4 uur heb ik er naar liggen luisteren! We vertrokken tegen negen uur weer naar het vliegveld. De reis door het noorden werd vandaag afgesloten en we vlogen terug naar Addis Ababa.
(1) Zuid ETHIOPIË 2011. Reisorganisatie: SAWADEE
Deel 2 van een rondreis door ETHIOPIË
Dag 13 Lalibela - vlucht naar Addis Abeba
Vandaag vliegen we in circa tweeënhalf uur naar Addis Abeba. Hier overnachten we in het ons bekende hotel. 's Middags kun je nog een bezoek brengen aan het museum of aan één van de vele prachtige
of kerken die Addis Abeba rijk is. Ook op culinair gebied kun je vandaag je hart ophalen in een van de vele restaurants die Addis rijk is.
We vertrokken tegen negen uur weer naar het vliegveld. De reis door het noorden werd vandaag afgesloten enwe vlogen terug naar Addis Ababa. Het vliegtuig vertrok wat eerder zo waren we ook mooi op tijd in Addis. Ik had vanmorgen al een verslagje geschreven voor de site en had mijn hoop gevestigd op deze stad. Alles bij de hand, verhaal op het stickie, foto's ook, dubbel verkleind! Eerst hebben we het internet in het hotel geprobeerd. Na 45 minuten en één mailtje verder heb ik het opgegeven. Toen zijn we op zoek gegaan naar het internetcafe in de stad. Dat hadden we al snel gevonden... No power... We dronken ergens een glaasje cola en toen we in de supermarkt wat water kochten zagen we daar de lampen branden. Terug naar het internetcafe en ja, ze hadden weer power! Maar nu bleek dat ik mijn stickie niet mocht gebruiken. Ze waren bang voor een virus. Er zat een jong stelletje met een laptop die de documenten van mijn stickie wel op een cd wilden branden en dan kon ik die gaan gebruiken... Na veel geprobeer en een cd rijker bleek dat ook niet te werken... Mijn humeur was inmiddels heel ver gedaald! Terug in het hotel hebben we het daar ook nog eens geprobeerd. Uiteindelijk is het zo afgelopen dat we weer een uur verder geen foto's maar wel het verslagje naar Jaap hebben gemaild. Nu maar hopen dat het goed is aangekomen! We gaven het verder op en namen een drankje in de bar!
's Avonds hebben we met Els en Thea gegeten in het restaurantje van de allereerste avond. Het eten was heerlijk en er werd weer gezongen en gedanst. Het dansen was deze keer erg leuk. We gingen met de taxi heen en terug voor 60 Birr per rit. (3 euro)
Dag 14 Addis Abeba - Arba Minch
Vroeg in de morgen vertrekken we naar het zuiden. We rijden naar de aan een prachtig meer gelegen stad Arba Minch. Dit is de laatste echte stad voor de bush begint. Onze uitvalsbasis in dit
bijzondere gebied is een hotel in Arba Minch met schitterend uitzicht over de twee meren Abaya en Chamo.
Om half acht vertrokken we met vier 4-wheel drives naar het zuiden! De tenten in de jeeps en de benzine in grote jerrycans bovenop. Het zag er heel echt uit! Het tweede deel van onze reis was begonnen! Het waren comfortabele auto's. De eerste 2 uur reden we door een redelijk vlak landschap ten zuiden van Addis Ababa. We dronken een bakkie koffie, lekker in het zonnetje, zodat de chauffeurs hun ontbijt nog konden nemen. Na de koffie veranderde het landschap. Het werd wat groener en we zagen veel bananenplantages. De hutten waren mooi, met een ruim erf eromheen. De hutten waren een maatje groter dan we anders zien en rondom de deuren waren mooie patronen geverfd in de kleuren wit, zwart, oker en donkerbruin.
Je kon aan alles zien dat de mensen het hier wat beter hebben. We passeerden verschillende grote steden die er weer uitzagen als alle grotere steden. Veel winkeltjes, klein en vaak van
golfplaten,het is er vaak rommelig en je zag er veel mensen op straat. Het was ook goed te zien dat we nu in een gebied waren waar meer moslims wonen. We zagen het aan de kleding van de vrouwen en
het aantal moskeeën. We lunchten in een hotel, allemaal aan de spaghetti, dat was nml. snel klaar. Onze rit ging verder de Rift Valley in. Het is nu heel duidelijk dat de grond hier erg vruchtbaar
is en dat er genoeg water voorhanden is. Alle soorten fruit zagen we hier, mango's, bananen en papayas. Ook suikerriet en veel graanvelden, en velden vol katoen, het was net oogsttijd, dus de
planten zaten vol grote witte dotten. We sliepen die nacht in Arba Minch. Het was een apart hotel, losse kamers in een rijtje in de tuin en een schitterend terras met zicht op de twee meren,
Abayo en Chamo. Eenieder liet zich het koele biertje goed smaken! We waren 9 uur onderweg geweest maar toch waren we nog redelijk fit. In zo'n auto is het reizen veel minder vermoeiend dan in een
bus en we stopten regelmatig voor een pauze. We merkten meteen dat het een stuk warmer was, we zaten nu ook niet meer op hoogte en... we gingen onder de klamboe!
Dag 15 Arba Minch - optionele boottocht op Lake Chamo
Vandaag is een dag met diverse mogelijkheden. 's Ochtends brengen we een bezoek aan de Kamu of Dorze nabij het dorpje Chencha. De Dorze staan bekend om hun metershoge hutten van hout en bamboe in
de vorm van bijenkorven en om hun weefcapaciteiten. We maken een korte wandeling door het dorp en krijgen hier een uitleg over de cultuur. De mensen die toe zijn aan een rustige ochtend kunnen er
ook voor kiezen op eigen gelegenheid Arba Minch te ontdekken of relaxen op het terras van het hotel met uitzicht over de meren. 's Middags kunnen we een boottocht maken over Lake Chamo naar de
zogenaamde 'crocodile market'. Dit is een absolute aanrader: waarschijnlijk zag je nooit eerder zoveel grote krokodillen van zo dichtbij! Ook kun je nijlpaarden, visarenden, pelikanen en Guji
vissers zien.
We stonden op tijd op voor de zonsopgang. Dat was niet echt een straf want het was warm geweest vannacht! Onder de klamboe... Hier is het echt malariagebied en er zaten dan ook veel muggen! Ook deze morgen was er weer wat misgegaan met de bestelling. Er bleven 3 omeletten over... Wel sneu voor de bediening maar ze schreven het ook echt niet goed op.We reden een uurtje bergop. Onderweg stonden er steeds kinderen, soms met tweeën, soms met een hele groep, te dansen, en acrobatische toeren uit te halen. Veel gezwaai en lachende toetjes, maar ook wel steeds de vraag: 'you,you,you give me money, give me one birrr!'. We kwamen bij het dorp Cencha en bezochten een huis bij de Dorze stam. Deze mensen leven in hutten die tot de grond bekleed zijn met reepjes bananenblad. Er is ter plaatse een organisatie aan het werk die gidsen heeft opgeleid om toeristen rond te leiden. Steeds is een ander gezin aan de beurt voor een bezoek. Eerst bekeken we de hut. Een ruime hut met een vuurtje in het woongedeelte waar ook banken zijn. Gewoonlijk koken ze buiten! De kip ligt met haar kuikens onder een bank. Er is een afscheiding naar de slaapkamer waar het hele gezin slaapt. Verder is er nog een bijkamer waar nu een koe met 2 kalfjes stond. De kalfjes waren nog afhankelijk van de moeder voor de melk daarom verbleven ze nog in de hut. Daarna lieten ze ons zien hoe ze van bananenblad ( False banana's) draden trokken die ze kunnen gebruiken als touw. De merg wordt uit de stelen van het blad gehaald. Dit wordt gewikkeld in bananenblad, weggelegd onder een paar stenen. Dit mengsel gaat fermenteren, een beetje zoals onze zuurkool. Na een paar weken is het dan een soort kaas geworden. Het rook er nu zelfs al naar!
Er werd voor ons een voorraadje opgegraven van een dikke grijze brij. Op een ijzeren schaal ging eerst een bananenblad en daar ging de dikke deegplak op. Op een houtskoolvuur werd er zo een soort van pizzabodem van gebakken. Ze werd later geserveerd met een sausje van rode peper, knoflook en ui. Pittig maar lekker. We mochten er een slokje bier bij drinken, zelfgemaakt van graan en ook nog een hele sterke gestookte jenever. Het was sterk maar ook lekker. Ik heb met de kinderen nog wat gebellenblaasd, dat doet het altijd, ze leken het niet echt te kennen en zelfs de tieners wilden het graag een keertje proberen... De twee kleinsten kregen van mij een muts. Ze werden uitgebreid gefotografeerd, voor Ine. De handel was ondertussen uitgestald en opgehangen dus ik kocht nog twee sjaals, mooi, het lijkt wel zijde. Op de terugweg naar de auto passeerden we nog een schooltje waar de kinderen spontaan begonnen te zingen! Na een bakje koffie in de lodge die hetzelfde project daar heeft gebouwd, gingen we een hapje eten in de stad. Ik nam een injera met een bonensaus.
Tegen half drie gingen we op pad voor een boottocht op het Chamo meer. Een van de twee meren die hier tegen Arba Minch aanliggen. We zagen al snel krokodillen net boven het water drijven. We begonnen trouwens al goed met twee visarenden boven in een boom, daarna stond er de Goliath Herron langs de kant tussen het riet. We voeren naar een eiland waar veel pelikanen en krokodillen lagen. Enorm grote beesten, die krokodillen maar ook de pelikanen mochten er zijn, een extra grote soort! De nijlpaarden lagen in een clubje bij elkaar en af en toe deed de grootste zijn bek wagenwijd open voor een enorme gaap! We kregen de tijd om ze goed te bekijken, Gert en Eric hielden zich bezig met de vogels! We waren rond half zes weer terug op het kamp en het is een heerlijke dag geweest!
Dag 16 Arba Minch - Konso - New York Canyon
Vandaag gaan we heel vroeg op pad richting Konso. De weg wordt omzoomd met enorme bananenplantages en onze jeeps worden regelmatig omringd door enorme kuddes koeien, die door de veehoudende stammen
naar de veemarkten in de steden worden gedreven. De Konso staan bekend om de houten totems die als eerbewijs op graven van 'helden' werden geplaatst. De totems symboliseren de held, zijn vrouwen en
de gecastreerde vijanden die hij tijdens zijn leven heeft gedood. Ook de ommuurde dorpen van de Konso zijn heel bijzonder: een doolhof van kleine paadjes en steegjes, met overal gemeenschapshuizen
en hutjes binnen kleine familie-erfjes. De mannen dragen vaak felgekleurde hoedjes, terwijl de vrouwen opvallen door hun kleurrijke shirts en strak naar achteren gevlochten haar, soms vastgezet met
metalen pijpjes. De terrassen op de heuvels zijn beplant met 'sorghum', waarvan dit volk een eigen bier brouwt. Op zaterdag is het marktdag, en zie je van heinde en verre de vrouwen in hun
karakteristieke kleurrijke shirts naar de markt wandelen.
Na een bezoek aan de Konso bezoeken we het prachtige geërodeerde landschap van de Canyon ‘New York' en indien de tijd het toelaat ook een traditioneel dorpje in de omgeving. We verblijven vannacht
in een zeer eenvoudig hotel.
Op tijd opstaan! Deze dag staat een o.a. een bezoek aan een Konsodorp op het programma. We rijden van Arba Minch naar Konso. Het was ruim 2 uur rijden, een mooie rit met genoeg te kijken! Eerst krijgen we de kamers in het zéér eenvoudige hotel. Onze Erik, de reisleider, heeft op een smeuïge manier de meest verschrikkelijke dingen vertelt over dit nieuwe hotel. De huisjes liggen om een soort van binnenplein met allerlei barretjes en terrasjes. Daar kan tot laat in de nacht flink gefeest worden... En zeker op zaterdag. Volgens hem kan het zomaar gebeuren dat er een stelletje besluit om na al het feesten de kamer naast de jouwe te nemen en daar dan nog ff door te feesten... Ieder kamer heeft een douche en toilet maar of dat werkt en of er ook water uit de kraan komt is maar afwachten. Na al deze waarschuwingen viel het allemaal mee. Het was wel zaterdag maar nog middag, er werd nog niet gefeest... En we zorgden zelf voor bekende buren.. Ik heb eerst de dekens van het bed gehaald, daar ben ik altijd vies van. Ik gebruik meestal mijn eigen lakenzak. Ook de kleedjes voor het bed schuif ik er meteen onder. Wij hadden geen huisdieren op de kamer, maar ik hoorde van de anderen van dikke kakkkerlakken en een paar hadden in het vorige hotel vlooien in het bed.. Wij zijn nog even gespaard! !De spulen werden op de kamer gelegd en het was meteen weer verzamelen voor een bezoek aan een Konsodorp.
We waren al gewaarschuwd. Fotograferen kost hier geld en ze zouden ons alleen zien als een wandelende Birrbuidel. Na de slecht onderhouden weg door de bush en langs de landbouwgewassen staan we voor een omheining gemaakt van stokken, staken, basaltsteen en gedroogde aarde. De Konso beschermen hun dorpen op deze manier tegen wilde dieren en modderstromen. Vroeger had deze omwalling ook een defensieve functie. Meteen komen vrouwen en kinderen aangelopen met allerlei vaak zelfgemaakte spulletjes en kralen. Met de gids wordt afgesproken om pas dingen te gaan kopen nadat we het dorp hebben gezien.
Binnen de omheining staan de hutten dicht tegen elkaar. Op sommige plaatsen overlappen de lage strodaken elkaar zelfs. Het is een wirwar van muurtjes, gangetjes en paadjes. Er was ook een groot plein, daar stond een enorm hoge boom. Toen we wat dichterbij kwamen zagen we dat er meerdere boomstammen tegen elkaar waren gebonden. Bij de uitleg horen we dat er iedere zeven jaar weer een nieuwe stam bij wordt gebonden. Hier ontmoet men elkaar, worden feesten gevierd en ook hier ligt een grote steen. Een jongeman moet hem kunnen optillen over zijn schouder. Lukt dat dan mag hij een bruid uitkiezen en trouwen, zoniet, dan moet hij een jaar wachten voor hij het opnieuw mag proberen.We struikelden bijna over de mensen. Sommige waren druk om ons allerlei ambachten te laten zien. En inderdaad, de mensen waren er echt op uit dat er een foto van ze gemaakt zou worden. Ze gingen op mooie plekjes staan, gingen zitten spinnen of een muziekinstrument bespelen. Het was alleen jammer dat ze zich vliegensvlug verplaatsen om iets verderop weer dezelfde handeling te verrichten en dan nogmaals hun hand op te houden. Er waren kinderen die een zelfgemaakte bril op hadden, alles om maar gefotografeerd te worden en een birretje te vangen...
Een Konsogezin bestaat gemiddeld uit 5 personen. Ze wonen op een stukje grond wat omheind is met een muurtje. Binnen de afscheiding is de plek voor het vee door een tweede muurtje afgescheiden. Er staan een of twee hutten voor bewoning en een aantal kleinere als opslagplaats. De hutten zijn laag, rond van vorm en in het midden bevindt zich een paal. Bovenop het strodak staat een voorwerp van aardewerk ter versiering. Alle ruimte wordt optimaal benut. Zelfs in de ruimte tussen de muurtjes is nog sorghum aangeplant. Ieder dorp heeft een mannenhuis. Dit is een grote open hut die aan het begin van het dorp staat.Daar slapen de ongetrouwde mannen van het dorp vanaf de tienerleeftijd. Zo kunnen zij meteen het dorp bewaken.
De Konso zijn voornamelijk landbouwers. Ze verbouwen gierst, sorghum, katoen en maïs. Ze doen dit tegen de berghellingen waar ze een soort terrassen hebben gemaakt. Van een afstand zien deze landbouwgronden er prachtig uit. Ze lopen trapsgewijs en zijn afgeschermd met stenen muurtjes om de aarde tegen te houden. De Konso mannen en vrouwen werken beiden even hard. Ze bewerken samen het land, spinnen en weven, maken aardewerk en legen kalebassen om er melkkommen of boterbakjes van te maken. Deze producten worden op de lokale markten verkocht. De mensen waren mooi gekleed. De mannen dragen felblauwe hoedjes terwijl de vrouwen opvallen door hun rokken waar aan de bovenkant een gekleurde strook gerimpeld zit. Ze hadden ook mooie kralen om.
Gert was snipverkouden en maakte niet veel foto's en ik filmde. De bevolking van Konso is Protestant, de missionarissen hebben dat 60 jaar geleden gebracht. Ze leven in negen verschillende dorpjes, die ieder weer bestaan uit negen families.Wel mogen de mannen, ook al zijn ze christelijk, 2 á 3 vrouwen hebben. Ze hebben zelf scholen en aan het hoofd van ieder dorp staat een chief en aan het hoofd van alle dorpen staat de koning!
Vanaf dit dorp werden we naar het museum gebracht en daar konden we veel lezen over hun leefwijze, geboorte, sterven en alles ertussenin. Ze hadden er prachtige waga's (houten totems) staan die orgineel op de graven van de doden werden gezet. Er waren prachtige waga's bij. Heel summier bewerkt maar ze verbeelden prachtige mannen. De ogen waren vaak stukjes ivoor of schelpen. Er waren er veel te bekijken in het museum. Dit is vanwege het trieste feit dat, nu hier meer toeristen komen er zoveel waga's van de begraafplaatsen gestolen worden dat er nog maar weinig overgebleven zijn. In het museum kunnen ze gemakkelijker beschermd worden. De koning wordt gemummificeerd als hij dood is, er wordt 9 jaar en 9 maanden en 9 dagen over hem gerouwd en daarna wordt er een plechtigheid gehouden en is het afgelopen, dan hoort hij bij het rijk van de doden. Verder lazen we over alle rituelen die nog steeds plaatsvinden bij het volwassen worden bij jongens en meisjes. En het geloof is wel protestant maar allemaal zijn ze ook animistisch en worden nog veel dingen aanbeden zoals bijv. bomen. Het was wel mooi om zo wat meer te lezen over de achtergrond en leefwijze van deze mensen want terwijl wij door het dorp liepen was er niet veel mogelijkheid voor een gesprek.
Na dit bezoek lunchten we met een heerlijke salade, het eerste kunstje van onze eigen kok. Heerlijk, na al die tijd lekkere rauwe groenten. Daarna hadden we nog een druk programma.Er was nog een half uurtje over en toen moesten we ons al weer melden voor een bezoek aan de koning. Het was een aardige man die wat vertelde over de structuur van zijn beleid. Zijn volk is wel 300.000 mensen groot, dus het is een hele taak om te zorgen dat alle tradities goed in stand blijven en nagevolgd worden. Bij conflicten doet hij ook de rechtspraak. Dat gebeurt wel samen met de familie en vrienden van de 2 partijen. Soms lost het probleem zich dan vanzelf al op alleen al door het samenbrengen van deze mensen. Ook heeft hij de gave om met allerlei hulpmiddelen en rituelen te zorgen dat er regen komt.De koning is een man van rond de veertig, hij heeft aan verschillende universiteiten van Ethiopië gestudeerd. Hij is afgestudeerd als civiel ingenieur. Hij vertelde wel dat hij na zijn studie een moeilijke tijd had gehad om weer terug in de bergen te zijn en zijn taak op zich te nemen. Hij woont geisoleerd van de andere dorpen alleen met zijn gezin. Hij gaat niet naar de dorpelingen toe, zij komen naar hem. Hij is de twintigste in de lijn van Koningen. De oudste zoon volgt altijd de vader op en nooit een dochter. Een koning mag alleen eten wat speciaal voor hem is klaargemaakt. Dit geldt ook als hij op reis is. Zijn vrouw is hem toegewezen en uitgezocht door zijn vader en een paar wijze mannen. We mochten hem verder nog van alles vragen en we vroegen hem natuurlijk of hij niet liever zelf een vrouw had gekozen. Zijn antwoord was dat hij het zelf niet beter had kunnen doen. Er volgden nog vragen over de opleiding van de mensen in zijn dorp, over ruzies en meningsverschillen.
En over de plaats van de vrouw in de Konsosamenleving. Het bezoek werd afgesloten met een rondleiding langs zijn hut, keuken, houten badkuip, en de mummiehut. In deze mummiemut blijft de gestorven koning 9 maanden op zijn stoel zitten , daarna wordt hij, ook in zittende houding begraven. Er liepen ook een aantal schapen, geiten en kippen op het erf. We namen afscheid van de koning en gingen in het bos nog kijken naar de waga's van zijn grootvader en vader. Daarna hadden we een mooie rit naar de New York Canyon.
Eigenlijk heette het New work omdat er nog veel werk aan was om het in gebruik te gaan nemen... Het was een prachtig gezicht, rode zandsculpturen, mooie vormen gekregen door het wegspoelen va het zand. Als we wilden konden we afdalen naar beneden. Een groep ging dat doen, maar omdat ons verteld was dat het een behoorlijk steile klim naar beneden was en weer een moeilijke klim naar boven over losliggende stenen, sloot ik me aan bij de marktgangers. Dat was wel ontspannend. Het was voornamelijk een markt van granen en gebruiksvoorwerpen. Het was ook prachtig om die vele mensen in hun mooie kleren zwaarbeladen te zien teruglopen naar hun dorp. In het late middagzonnetje en in dat in het donkerrode zandlandschap. Prachtig uitgelicht.
We waren op tijd weer terug voor een douche voor we weer een heerlijke maaltijd kregen voorgeschoteld door onze kok. Vanwege stroomstoringen werden de muziek en het feesten wat gematigd en konden
wij op tijd de slaap vatten. Oh, nog even over de kamer, we hadden dus een werkende warme douche! Alleen het toilet konden we wel doortrekken maar de stortbak zat niet aangesloten op het toilet.
Daar kwam je pas achter als je wilde doortrekken en de hele stortbak zich leegde op jouw voeten....
Dag 17 Konso - Turmi
Op weg naar Turmi rijden we door een landschap met verschillende soorten acacia's, wonderlijke 'olifantsvoet-bloemen' en metershoge termietenheuvels. Je merkt al snel dat de wegen in dit gedeelte
steeds slechter worden en dat ook het landschap steeds kaler en ruiger wordt. Dit gebied is het domein van de (semi-) nomadische veetelers en hun enorme kuddes koeien en geiten. Hier leven meer dan
tien verschillende stammen met elk hun eigen uiterlijke kenmerken, animistische religies en typische culturele tradities. Na een stop in Weyto brengen we een bezoek aan de Erbore stam. In de loop
van de middag komen we aan in Turmi. In de omgeving wonen de trotse en vriendelijke Hamar. De vrouwen lopen in met kralen en kaurischelpen versierde geitenvellen en hebben hun haar in kleine
vlechtjes. Ze dragen metalen banden om hun armen, benen en nek en hebben vaak littekenweefsel als versiering op buik en schouders. De mannen scheren hun haar in uitzonderlijke kapsels, doen er klei
in, verven dit met beige en oranje kleuren en stoppen er struisvogelveren in. Bij Turmi kamperen we tweemaal in onze tenten op een camping langs een (meestal droge) rivierbedding.
Zondag, 30 januari. Alle spullen werden weer ingepakt en rond 8 uur gingen we op pad naarTurmi. We waren net lekker op weg toen we door een rivierbedding naar de andere kant moesten. Dat gebeurt regelmatig. Het is nu het droge seizoen dus alles, ook de rivierbedding is gortdroog. Helaas was er deze keer een probleem. Een vrachtauto was blijven hangen toen hij omhoog moest. En nog wel midden op de weg. Onze chauffeur, wij zaten bij de hoofdchauffeur in de eerste auto, keek eens links en eens rechts. Ons leek het aan beide kanten niet echt mogelijk om de vrachtauto te passeren maar de chauffeur uit auto 3, nogal een opgewonden standje..'kom maar, kom maar' zei hij. Wij stapten uit en onze chauffeur vertrouwde hem en ja, hij kwam vast te zitten tussen de hoge kant met een boom en de vrachtwagen aan de andere kant. We hingen daar schuin en konden niet meer voor of achteruit...Al snel kwamen er van alle kanten mensen en iedreen had een goed advies, vooruit, achteruit... een paar begonnen al de hoge kant af te graven... Van alle kanten kwamen auto's en bussen en alle pasagiers gingen zich er ook nog mee bemoeien. Er ging toch nog een auto langs de andere kant en die nam de spiegel van de vrachtwagen mee. Kortom, het was een hele consternatie. De souvenirverkopers roken handel en liepen met hun spulletjes te leuren. De passagiers uit de bus, gingen pootje baden in een kleine plas langs de weg waar ook een meisje probeerde haar was te doen... Uiteindelijk lukte het onze jeep om achteruit te rijden. Toen werd er een lange ketting gevormd van de toeschouwers. Zij probeerden met een touw de vrachtwagen omhoog te trekken... Dat lukte niet maar tot ons aller verbazing startte de vrachtwagen zijn motor en liet hij hem achteruit de helling afzakken. De weg was weer vrij, iedereen stapte in zijn vervoermiddel en vertrok... Het was een leuke onderbreking van de reis die ons wel ruim een uur kostte. Maar, een Afrikaan heeft de tijd...
Wij hadden nog een flink stuk te gaan, onderweg dronken we nog een bakkie koffie of thee. We reden door een landschap met verschillende soorten acacia's en we zagen regelmatig bloeiende olifantsbloemenstruiken (scrabble!). Ook verschenen er termietenheuvels in beeld. Metershoog! De wegen werden slechter en het landschap kaler en ruiger. Dit is het gebied van de semi-nomadische veetelers met enorme kuddes koeien en geiten. Hier leven meer dan tien verschillende stammen, elk met hun eigen uiterlijke kenmerken en tradities. Ook zagen we een enkele Dik-Dik de weg oversteken. Het zijn kleine antilopes van ongeveer 40 cm hoog.Wat ook prachtig was waren de bloeiende Jacarandabomen die we overal in Ethiopië zagen. De Jacaranda bloeit met prachtige paars-blauwe bloemtrossen. De bloemen zitten vol nectar dus je ziet altijd wel honigzuigers in deze bomen.
Toen stopten we in het dorpje Erboré. Dat zullen we niet snel vergeten. Iedereen wilde op de foto en wilde Birrs. We hadden even nodig om eraan te wennen maar toen konden we er toch wel een lolletje mee maken.....
We lunchten onder een boom, de kok had koude couscous gemaakt. Het was niet heel bijzonder. Daarna begonnen we aan het laatste stukkie. De weg was onverhard en het werd een stoffige bedoening. Maar omdat wij auto 1 waren hadden we daar niet al te veel last van en ineens stonden we aan een droge rivierbedding van Turmi en daar stonden het onder de bomen helemaal vol met tenten. Het zag er eigenlijk niet uit.. Er was niet echt plaats voor ons en ook niet voor onze kok...
Erik had gehoord dat er 30 km verderop een bullfight was en die wilde zo snel mogelijk met ons op pad. Allerlei knullen die er rondliepen zouden onze tenten opzetten en wij gingen weer op pad... Dwars door de velden, omhoog en omlaag over paadjes die eigenlijk geen paadjes waren... Zand en losse stenen.. Na anderhalf uur hadden we 20 km afgelegd. Toen stuitten we op een viertal jeeps die vast zaten in het losse zand. Er werd overleg gepleegd en uiteindelijk besloten om om te keren. De Bullfight begon pas om 18 uur. Dus dat werd sowieso terugrijden in het donker.. Ik vond het ook niet zo erg want het was nu helemaal niet de periode dat er bulljumpings worden gehouden. Eigenlijk net na de regentijd als er voldoende te eten en drinken is. In deze tijd doen ze het wel eens in de hoop toeristen te trekken die er goed voor betalen, zo kunnen ze dan het eten en het drinken bekostigen. Al die tentjes op de camping waren leeg en 's avonds werd bevestigd dat al die mensen uit die tentjes naar deze bulljumping waren. Dus echt een spektakel opgevoerd voor de toeristen.. En daar ben ik nu net niet zo gek op. Een bull-jumping hoort bij de culturele traditie van de Hamar tribe. Bij een bulljumping moet een jonge man bewijzen dat hij klaar is om te trouwen door naakt over de ruggen van een groep stieren lopen. De stieren staan dan met de flanken tegen elkaar aan. De mannen die de stieren in bedwang houden zijn Maz, mannen die al wel over de stieren gelopen hebben maar nog niet getrouwd zijn. De jongen en de maz worden opgehitst en uitgedaagd door jonge vrouwen die willen dat ze hun roedes gebruiken om hen op de rug te slaan. Dat resulteert in diepe wonden die naderhand opvallende littekens veroorzaken. De vrouwen zijn zeer trots op deze littekens die ze hun leven lang zullen dragen, ze getuigen immers van moed en genegenheid voor de familie. De vrouwen ondergaan de slagen dan ook zonder een krimp te geven. Lukt het de jongen om zonder te vallen drie keer over de stierenruggen te lopen dan mag hij een bruid uitkiezen.
Wij waren nu op tijd op de camping terug en hadden tijd om de tent in te ruimen, en veel, veel te drinken. Iedereen had een niet te lessen dorst.We kletsten wat met elkaar en Gert ging met Erik in de rivierbedding proberen wat vogels te scoren. We dineerden op de heuvel onder een mooie sterrenhemel. We aten spaghetti met véél groenten. Het is een echte pastakok... Het bleef nog heel lang onrustig op de camping. Mensen van alle nationaliteiten praatten nog luid en auto's reden tussen de tenten door. En al om 4.30uur waren de eerste groepen weer in de benen om te vertrekken... Tussendoor sliepen we goed!
Dag 18 Turmi
Je hebt een ontspannen ochtend waarbij je eventueel eerst een vroege wandeling door de droge rivierbedding met bavianen en colobusapen kunt maken. De markt in het midden van het dorp begint rond
een uur of elf en is een ontmoetingspunt voor de Hamar uit de wijde omgeving. Er zijn allerlei lokale producten te koop: onbewerkte honing, allerlei soorten bonen, rauwe boter, geurige kruiden,
zure lokale yoghurt, tella (lokaal bier) en uiteraard vee. Groenten en fruit zijn in dit droge gebied niet of nauwelijks te vinden.
Al heel vroeg waren we weer wakker omdat er al een
groep vroeg op pad ging. We gaan hier natuurlijk ook al vroeg erin dus slaap krijg je wel genoeg... Maar het is dan nog donker dus veel kun je niet doen. We zitten hier echt in het zuiden en hebben
geen bereik meer met de telefoon. We aten om half zeven en een half uur later gingen we naar de Omovallei. We gingen een dorpje bezoeken met mensen van de Dassennash stam.
We reden 2 uur tot we bij een rivier kwamen. Met een motorboot en een kano werden we overgezet en toen waren we meteen bij de bewoners van deze stam. De mensen en de hutten in het dorp deden ons erg aan de Samburustam in Kenia denken. De vrouwen hadden mooie halskettingen en ook hun haar en voorhoofd waren versierd met kralen en metalen plaatjes. Soms ook veren op het hoofd. Ze hadden wel een rok aan, vaak van geitenvel. De borsten waren bloot. Door de onderlip was vaak een dun stokje gestoken. Het waren vriendelijk mensen die natuurlijk ook weer graag op de foto gingen. Het zijn veehoeders. Er groeit hier vrijwel niets dus ze leven van het vee, vlees, melk en bloed.
Het was een prettig bezoek en we konden goed afspraken maken over de foto's. Ze waren ook wel in voor een grapje. Op een bepaald moment ging ik op m'n hurken voor de ingang van zo'n hut zitten en riep tegen Gert foto! Net zoals hun dat doen eigenlijk. Toen de foto klaar was vroeg ik 2 Birr. In eerste instantie keken ze even verbaasd maar toen moesten ze toch erg lachen. Dit dorp ligt maar 25 km van de grens met Kenia en Sudan. We zijn echt naar het diepe zuiden afgezakt.We namen de boot weer terug en op de andere oever, alleen een rivier ertussen, waren we ineens weer in de 'bewoonde' wereld! Hier waren weer gewoon winkels en een benzinepomp... We reden weer in twee uur terug. Onderweg zagen we twee soorten guineafowls, the helmeted en the vulturine, een greater kudu, een gerenuk, dikdiks, de carmine bee-eater, een mongoose, de dark en the pale chanting goshawk, batteleur en crowned plovers.
We waren op tijd in Turmi voor de markt. Daar liepen veel Hamarvrouwen. De lucht deed erg denken aan de geur bij de Himba's. Ze leken er ook wel wat op qua kleding en haardracht. Veel kleine vlechtjes, helemaal met rode klei bedekt Ook hun halssierraden zaten onder de rode klei. Ze wilden wel op de foto maar waren helemaal niet opdringerig. We konden heerlijk relaxed over de markt lopen en zelfs grapjes maken met de verkoopsters. We gingen aan het eind van de markt nog een cola drinken met zo'n vrouwtje en dat leverde weer mooie foto's op. Ik heb hier heel wat mutsen van Ine kunnen uitdelen en meteen mooie foto's kunnen maken. We hadden een late lunch op het kamp en pas om half vijf gingen we weer een dorpje bezoeken.
Gert en ik wandelden door de rivier. We kwamen verschillende kinderen tegen. De kleine kinderen lopen gewoon in hun blootje. Soms hebben de jongetjes een kralenkleedje om hun middel hangen. Het geeft wel echt het gevoel diep in Afrika te zitten als er steeds van die diepzwarte kinders in hun blootje om je heen springen. Zij wilden ook wel graag op de foto maar snapten ook wel dat je daar niet echt voor wilt betalen. In de bomen zagen we de colobusapen met hun mooie franjestaarten. Het was echt erg warm, de veertig graden halen we vast wel en we zijn inmiddels in een voortdurende staat van dorst. Het lijkt wel of we niet bijgedronken komen. Het water is erg lauw en lest de dorst niet echt. De zoete limonades trouwens ook niet!
Het dorpje met de Hamar bevolking viel erg tegen. De meeste mensen waren nog op de markt dus we troffen er alleen de achterblijvers! De Hamar zijn half nomadische veetelers. In het leven van de Hamar draait alles om het vee. De status en de rijkdom van de man wordt afgemeten aan de grootte van zijn veestapel. De runderen delen mee in het uiterlijk vertoon en worden vaak met een scheermes van decoratiemotieven voorzien. Ook de oren moeten het ontgelden en krijgen meerdere inkepingen. Als de Hamar niet rondtrekken verbouwen ze sorghum. Ze wonen in hutten van gevlochten takken. Er waren eigenlijk alleen veel kinderen en moeders met baby's in het dorp. Het waren duidelijk niet de gezelligste mensen die achtergebleven waren...
Ze wilden eigenlijk alleen maar op de foto, of je sjaal en t-shirt. Ook vroegen ze om zeep en creme. Uiteindelijk heb ik nog wel met wat kinderen een schrijfspelletje gedaan. We schreven en tekenden met een stok en steen in het zand. Na het eten heb ik mijn verslag weer bij kunnen werken. Gisteren was het 30 graden toen we gingen slapen.
Dag 19 Turmi - Jinka
Vandaag een lange dag over slechte wegen door gebieden waar de Tsemay en de Banna stammen leven. We nemen voor twee nachten onze intrek in een hotel in het dorp Jinka.
We mochten uitslapen tot 7 uur. Helaas vertrokken onze overburen weer om 4.30 u. dus van toen af was het liggen en draaien en draaien en liggen. De wekker gaf aan dat het 26 graden was! Toen het begon te schemeren hebben we de tas ingepakt en konden om 7.30 u. aan het ontbijt.De kok had pannenkoeken gebakken. Heerlijk, met nutella! Dat is pas vakantie! De tenten werden door de hulpjes ingepakt en bleven daar op het kamp. De groep waar Marianne (reis India) mee reist gaan ze over een week gebruiken. Ik hoorde het pas toen we al weg waren, het was leuk geweest om een berichtje achter te laten...
We reisden weer langs een nieuw aangelegde weg. Die is nog niet helemaal klaar en hij ligt vol met grote keien om het verkeer te weren. Het lijkt wel of ze in heel Ethiopie aan de weg bezig zijn! Met name chinezen hebben het wegenbouwproject hier in handen. Onderweg deden we een eerste stop in een klein dorpje, we konden kiezen, of koffie drinken of naar de markt. We hadden meteen al aan iedere hand een kind die ons de weg wezen naar de markt. We moesten ongveer het hele dorp door en daar aan de buitenrand was een piepklein marktje Ze verkochten er wat kralen en leren kledingstukken versierd met kralen.Het ziet er allemaal leuk uit en als je hier zo midden tussen deze mensen staat die deze kledingsstukken dragen ga je serieus twijfelen om er toch wat van te kopen. Maar uiteindelijk toch maar niet gedaan!
Na een uur of twee stopten we weer voor de lunch, de kok had een koude rijstsalade klaargemaakt. Met kikkererwten, vis, krenten, olijven. Het smaakte wel pittig. De fles PiriPiri stond op tafel
voor de echte pikanten. Nog anderhalf uur rijden en we arriveerden bij ons nieuwe hotel, in Jinka. Erik had er weer voorzichtig over gedaan maar het zag er prima uit. Na twee dagen konden we
weer lekker douchen en de batterijen weer opladen. Nog snel een wasje gedaan en toen het dorp Jinka verkennen. Veel internetcafe's. Maar helaas weinig met ook een verbinding. Dat is toch echt een
probleem hier in Ethiopie. Het hele dorp bleek per mobiel via een provider te internetten... Ik had net een hele mail geschreven aan Jaap met het verzoek die op de site te zetten. Net klaar, ik
klik op versturen en lauw, loenen.. geen verbinding meer! We hebben nog wat gewacht terwijl een jonge knul toch nog probeerde wat te fixen. Maar we gingen onverichterzake weer verder. Al wandelend
kwamen op de markt terecht. Geen toeristen, allemaal vrouwtjes met dezelfde groenten en fruit naast elkaar. We zagen dat iedereen op mango's liep te knabbelen. Dus wij ook aan het fruit: 6 bananen
voor 1 birr, 4 mango's voor 2 birr en 8 passievruchten voor 2 birr. Dus voor 40 cent hadden we onze tas vol met fruit. Gert had zijn zakmes in het hotel in Addis Ababa laten liggen dus we kochten
er ook maar een mes bij. Terug in het hotel heb ik heerlijk zitten genieten, de passievruchten waren snel verorberd. Gert ging een pilsje pakken, ik deed nog een rondje internetcafe's, maar nog
steeds geen verbinding. Nu zit ik op het terras het verslag bij te werken. Lekker vers mangosapje erbij, dus het blijft genieten!
Dag 20 Jinka, bezoek aan Mursi-stam
Weer een vroege start voor een avontuurlijke reisdag. We doorkruisen een ruig landschap met slechte wegen en drooggevallen rivierbeddingen en gaan op zoek naar de beroemde, nog steeds geïsoleerd
levende Mursi. In een Mursi dorpje bewonderen we de Mursi vrouwen die als teken van schoonheid en status grote ronde kleischijven in hun onderlip dragen.
2 februari. Op tijd gingen we op weg naar de Mursi Tribe, twee uur rijden door een natuurpark, het Mago Nationaal Park. In 1974 is dit een N.P. geworden om de olifanten en de giraffes te beschermen tegen de intensieve jacht van de inheemse volkeren. Toch jagen de bewoners in en rond dit park nog steeds, ondanks het verbod en de sancties die er op staan. Een van de redenen is dat de oogsten vaak onvoldoende zijn om de volledige gemeenschap te kunnen voeden en door het jagen kan het menu worden aangevuld.De dieren in het park zijn daardoor erg schuw en laten zich nauwelijks zien. De bevolking hier in het zuiden loopt ook standaard met een kalashnikov of een groot mes. We gingen weer bergop en af. Ook door rivieren, in het eerste stuk had het nog geregend dus moesten we diep door het water. Deze stam leeft echt ver van de stad en in de regentijd als de rivieren vol water staan zullen ze wel geïsoleerd liggen! We waren vroeg, dat had Erik goed geregeld want dan zijn er nog geen andere toeristen. We hadden een gids mee en een ranger. De Mursi staan bekend als een vechtlustig volk. De kinderen werden geslagen als ze portefeuilles steelden. Maar als ze niets steelden werden ze ook geslagen. Dus hoe dan ook slaag kregen ze altijd. We kwamen de eerste bewoners onderweg al tegen. In het dorp werden we meteen aangeklampt door vrouwen en kinderen, foto, foto, foto! Het dorp is niet groot en onze gids en ranger gaan eerst prijsafspraken met de mannen maken. Eigenlijk is het te gek voor woorden en we hebben in dit soort situaties ook altijd gemengde gevoelens. Aan de ene kant zouden we ze met rust moeten laten maar aan de andere kant vinden we het ook bijzonder interessant hoe deze mensen leven. Ondertussen was het dorp leeggelopen om ons te bekijken. Er stonden iglo-achtige grashutten. De lage ingang is bewust zo aangebracht en biedt net zoals de donkerte in de hutbbescherming tegen indringers. In gebogen houding is een ongenode gast niet sterk en een overgang van licht naar donker heeft als resultaat dat de ogen zich eerst moeten aanpassen. Voordat dit is gebeurd heeft hij al een flinke tik in de nek ontvangen.... De mensen lopen allemaal met ons mee, ze zijn niet vriendelijk, sommigen zien er zelfs angstaanjagend uit. Er zijn vrouwen die hun gezicht wit beschilderd hebben en een kap van leer en ijzer op hun hoofd dragen.
Als teken van schoonheid en status dragen de vrouwen grote ronde schotels van klei in hun onderlip. Als een Mursimeisje de huwbare leeftijd heeft bereikt krijgt zij een inkeping in haar onderlip die steeds groter gemaakt wordt. Eerst stopt men er een houten stokje door en daarna verschillende houten of kleischijfjes totdat de gewenste opening is verkregen. Ook worden de twee middelste tanden uit de onderkaak getrokken. De vrouw draagt de schijf tot de menopauze of totdat men vindt dat ze voldoende kinderen heeft gekregen. Hoe groter de schijf, hoe meer de familie van de vrouw kan eisen als bruidsschat. Zo'n bruidsschat bestaat uit een hoeveelheid runderen en geiten en een vuurwapen. De versiering van de oren begint al jonger en heeft hetzelfde principe als de lip. Ook de oorlel wordt uitgerekt tot er een kleischotel in past. De vrouwen hebben over het algemeen een kaal hoofd of in motieven gesneden gemillimeterd haar wat ze met scheermesjes bijhouden. Ze dragen stukken blik op hun hoofd en de nek is versierd met schelpenkettingen. Om de polsen en ellebogen zijn alluminium ringen geschoven. Een leren lap dient als rok. De mannen zijn slank en zij bedekken hun huid, die vol met littekens van gestreden gevechten zit spaarzaam. De Mursi leven nog in harmonie met hun omgeving. Ze leven van het verbouwen van mais en sorghum, het houden ven vee en van de bijenteelt. Ook jagen en verhandelen ze producten van wilde dieren. Ze leven geisoleerd van de andere volkeren in de streek. Ze bestrijden andere etnische groepen indiien nodig met lans en kalashnikov.
Er was vrijwel geen andere conversatie mogelijk. De gids vertelde niets over hun leefwijze of gebruiken. Het ging duidelijk en alleen om op deze manier aan geld te komen. Het lijkt hun enige bron van inkomsten. De birretjes die ze van ons ontvingen werden weer gebruikt om de ranger te betalen die o.a. zeep en limonade bij had. Uiteindelijk vertrok de ranger met de meeste van onze birren. Ze hebben ook eigenlijk geen mogelijkheid om verder ergens inkopen te doen dus misschien is het zo wel goed geregeld. Ik had alle hotelzeepjes van deze reis opgespaard en heb die aan de vrouwen gegeven.
Daar waren ze wel blij mee en toen bleek dat het geen betaalmiddel was voor foto's kwam er wel even een meer ontspannen sfeer. Gert bleek erg aantrekkelijk met zijn grote camera, hoewel hij zelf een beetje het idee had dat het ergens anders door kwam... Hij moest twee keer door de ranger worden ontzet uit een hele kluwen vrouwen die aan zijn armen hingen. Ach, het was heel bijzonder om deze stam, met die grote schotels door hun lip van zo dichtbij te kunnen meemaken. Ze hadden niet allemaal hun schotel in en dan hangt er zo'n raar flubbertje i.p.v. een onderlip. De onderste snijtanden zijn ook verwijderd omdat anders zo'n ronde schotel niet geplaatst kan worden. Alleen vrouwen dragen deze schotels. In de puberteit wordt het eerste sneetje bij de onderlip gemaakt en langszaam wordt die dan opgerekt. De mannen hadden flinke gaten in hun oorlellen die met steeds grotere ronde stokjes werden opgerekt. Verder hadden zowel mannen als vrouwen littekens op hun armen, borst en rug van messneden die ter versiering waren aangebracht. Er wordt een snee gezet in de huid en in de wond wordt dan as gewreven zodat het een flink litteken wordt. Zo kunnen ze dan laten zien dat ze flink zijn....! Ja, we wisten het al maar zagen het hier in het zuiden van Ethiopië weer, Onze Lieve Heer heeft vreemde kostgangers.
Na afloop deden we nog het etnologisch museum in Jinka waar we een en ander konden lezen over de leefwijze en gebruiken van deze mensen.
We lunchten weer in het hotel, een lekkere salade van rauwkost, het zal voorlopig wel weer de laatste rauwkost zijn tot we weer thuis zijn... Erik, de reisleider kan heerlijk verhalen van zijn eerdere reizen. Hij heeft veel gevoel voor humor en dat Belgische taaltje maakt het nog eens extra smeuïg. Hij is een prima reisleider maar eveneens een gezellige reisgenoot! We hadden geen programma tot drie uur en deden nog even de markt. We haalden weer van die lekkere passievruchten, die van gisteren waren namelijk zo op! Later vertrokken we naar een dorpje van de Ari Tribe.
Het was een een half uurtje rijden van de stad. De Ari's leven op de noordelijke zijde van het Mago N.P. Ze produceren grote hoeveelheden honing om te handelen. De vrouwen dragen unieke rokken gemaakt van speciale planten. Omdat ze niet gemakkelijk zijn om te dragen, worden ze alleen bij speciale gelegenheden aan gedaan. Ons bezoek was kennelijk niet zo'n gelegenheid want we hebben ze niet gezien. Ari's leven van vele soorten gewassen. Het land van de Ari stam is dan ook erg groen. De daken van de huizen zijn bedekt met gras en de muren zijn gedecoreerd met mooie wandschilderingen in natuurlijke kleuren. Dit is de taak van de vrouwen. Geen lipschotels, geen grote littekens, geen ijzeren banden om de nek of voeten... Maar gewoon, gezellige mensen en ontzettend veel kinderen... We hadden een gids die de kinderen goed onder controle had zodoende konden we er ook leuke foto's maken. Die werden ook niet per foto betaald maar de gids gaf het geld aan de mensen. We zagen hoe injera's gebakken werden, jenever gestookt, manden gevlochten, kleipotten gemaakt, en messen gesmeed. Het was zeer de moeite waard, iedereen had er van genoten! Daarna smaakte het koude pilsje op het terras iedereen weer best. Gert diepte nog wat Duijvispinda's op uit zijn bagage! Ook deze dag kan weer worden bijgeschreven als geslaagd. We hebben heel bijzondere stammen bezocht en langs de weg veel vriendelijke, zwaaiende en lachende mensen gezien. We hadden gehoord van een agressieve benadering van kinderen maar gelukkig hebben we daar nog niets van gemerkt!
Dag 21 Jinka - Yabello, bezoek markt van Key Afer
Vandaag hebben we een lange dag voor de boeg. We maken we een korte stop op de markt in Key Afer (donderdag) waar diverse stammen zoals de Ari, Banna en Tsemay hun waren verhandelen. We rijden
daarna door een schitterend heuvelachtig landschap naar Yabello dat in het gebied van de Borana ligt. De Borana zijn een islamitisch volk dat door de kleurige gewaden en zilveren juwelen van de
vrouwen en door zijn kamelen enigszins doet denken aan de Somali's. We overnachten in een hotel buiten de stad.
We vertrokken om 9 uur. Wel begonnen we al om half acht aan het ontbijt maar dat kwam omdat de kok tijd nodig had voor de afwas en om alles weer in zijn kookkist te pakken. Wij liepen nog even het stadje in om te kijken of er nog een mogelijkheid was voor internet. Gisteren hadden we gejuichd toen we zagen:'bericht verzonden' maar nu hoorden we van Jaap dat er helemaal geen tekst in stond... We vonden er een, maar die kon geen verbinding met de provider maken, dus gingen we onverrichter zake weer terug naar het hotel. Het Orit hotel in Jinka ligt aan de landingsbaan van de vliegtuigen. Deze ligt echt midden in het dorp, een grote brede zandvlakte met aan beide zijden winkeltjes en hotels.... Het schijnt dat deze landingsstrip tot voor kort twee maal in de week werd gebruikt. Nu was het gewoon een wat breed uitgevallen lange straat. Het deed ons een beetje denken aan El Rocio, het paardenstadje in Zuid-Spanje, zoveel zand! We reden over prima asfaltwegen weer terug richting Konso. We stopten in Key Afer. Daar hadden we een paar dagen geleden geluncht, nu gingen we er onder begeleiding van een plaatselijke gids, Mamush, de lokale markt bezoeken. Hij liet ons het verschil zien tussen de 4 verschillende stammen die hier hier de markt bezoeken.
De Hamar en de Banna spreken dezelfde taal en er wordt ook onderling getrouwd. De Banna hebben een stok achterin hun rok en de Hamarvrouwen hebben een of twee litttekenstrepen op hun wang/kaak. De Ari zien er vrij gewoon uit, hebben wat langere gezichten en wel kralen en armbanden om. De Tsemay heb ik niet goed kunen bekijken. De gids was behulpzaam in het bepalen van de prijs bij onze aankopen. Er werden mooie kalabassen verkocht, versierd met zilveren draden, knoopjes en kralen. Maar ook muziekinstrumenten waren te koop. Gerdi kocht een soort gitaar. Verder , gedurende de wandeling over de markt vroegen steeds mensen aan haar ofze er even op mochten spelen. Het bleek dus ook nog een leuk middel om contact te maken. Zoals overal in Afrika hadden we nu ook meteen weer aan iedere hand minstens een kind... De gids was er resoluut in, hij stuurde ze steeds allemaal weg, ze moesten naar school zei hij. Hij vroeg aan ons ook om ze weg te sturen.. En daar heeft hij zeker gelijk in, de kinderen proberen om op de markt met je mee te lopen en zo wat fruit, een t-shirt of schoenen te krijgen. Dat is voor hen op dit moment belangrijker dan de school... Wij deden ons best maar het was een bijna onmogelijk project om ze bij je vandaan te houden.
Na de markt hadden we de laatste lunch van onze kok Adjali. In Konso namen we afscheid van hem. Ik gaf hem een muts van Ine en een brief voor Marianne. Zij zit in de volgende groep van Sawadee en voor die groep gaat hij weer koken! Op naar Konso. Onderweg zagen we jongens heel hoog op stelten staan. Een mooi gezicht in dit landschap en heel verleidelijk om er een foto van te maken. Maar... daar willen ze geld voor hebben, dat geld is het probleem niet voor ons maar als ze op deze manier aan geld kunnen komen gaan ze niet naar school. Dus met die gedachte hebben we geen foto's gemaakt! De weg bleef goed eigenlijk tot in Konso. We hadden hem natuurlijk al een keer gereden en zo passeerden we ook de plek weer waar we vorige keer hadden vastgezeten. Nu verliep alles vlotjes. In Konso hadden we een half uur voor toilet en koffie. Daarna gingen we op pad naar het oosten, naar Yabello. Het wegdek bestond nu uit kleinere en grotere stenen.
We gingen de bergen in. Prachtig landschap! Het was snoeiheet. De aarde werd donkerrood.Ook de termietenheuvels waren echt heel donkerrood. Een van de auto's reed weer een lekke band. Dus gingen we
maar vooruit lopen. We kwamen mensen tegen die uit het veld kwamen gelopen, ze waren heel voorzichtig, hielden afstand... Als dit gedrag bij dieren ziet zeg je dat ze schuw zijn.. Ze wilden ook
geen hand geven maar hielden wel al je bewegingen goed in de gaten. De dorpjes lagen verstopt wat verder van de weg. Het landschap was mooi, zeker in het late avondlicht. Mensen wilden niet op de
foto en ze wilden ook niet dat hun huizen werden gefotografeerd. Het is hier moslimgebied. De vrouwen dragen hier gekleurde lappen om hun hoofd en ook als rok. Soms zitten er glinsterende strepen
in de stof. Om hun hals hebben ze veel kleurige kralenwerkjes. Ze lijken wel wat op de mensen in Kenia. Het hotel ligt net buite de stad en onze chauffeur laat z'n nieuw opgelegde reserveband nog
even op spanning brengen. We rijden ontzettend veel lekke banden. Deze dag is iedere auto aan de beurt geweest. De kapotte banden worden gerepareerd en weer meegenomen... We aten in het hotel,
helaas geen Ethiopisch eten. Ik nam een pizza met vegetables en die smaakte goed, redelijk pittig maar niet echt ethiopisch! We hebben een lekkere douche, warm! Het putje in de badkamer is echt
Afrikaans, het ligt op het hoogste stuk van de vloer en is dan ook nog niet verzonken ingemetseld... Het water stroomde zo de slaapkamer in. Gelukkig is de temperatuur zo dat alles snel
droogt!
Dag 22 Yabello - bezoek aan de zoutkrater El Sod
's Ochtends vroeg rijden we naar El Sod: een enorme zoutkrater waaruit de lokale Boranamannen de zwarte, zouthoudende modder uit het borstdiepe zoutmeer delven. Na het drogen resteert een grijzig
zout dat verhandeld wordt in de wijde omtrek, en dat in dit hete laagland van levensbelang is voor zowel mensen als vee. Als je een goede conditie hebt en niet te veel last van de warmte kun je
afdalen in de krater. De weg terug omhoog is zeer pittig en zeker niet voor iedereen weggelegd. Je kunt ook besluiten om deze ochtend in Yabello achter te blijven.
Vandaag staat een bezoek aan de zoutkrater in El Sod op het programma. Dat ligt ongeveer 100 km van Yabello.Wie in de krater wil afdalen moet vroeg het bed uit want de krater is een soort put die heel snel opwarmt als het zonnetje doorkomt. Het is een steile afdaling naar beneden, meestal zijn afdalingen trouwens naar beneden...! En daarna ook weer steil omhoog klimmen... De geschatte wandel of klimtijd was anderhalf uur. Gert is behoorlijk verkouden, hij hoest veel en slaapt niet zo goed. Hij zit het dan ook niet zo zitten om zich zo te gaan inspannen in die warmte. Dus mochten wij uitslapen en gingen toen samen met nog een ander vrouwtje uit de groep anderhalf uur later op weg naar de krater. Op de heenweg zagen we de Stresemann's Bush Crow, een endemische soort, Gert kon hem goed op de foto zetten! Later zagen we nog heel mooi een Gerenuk. We hadden weer een lekke band, dit keer op een mooie gladde asfaltweg! Het zal toch ook wel aan de kwaliteit van de banden liggen! Nog wat gieren en arenden werden ook gespot, ook altijd wel te zien onderweg is de neushoornvogel. Ook zagen we nog een roodkop dwergpapagaai. We herkenden hem aan het blauw op zijn rug. Aangekomen bij de krater werden we meteen belaagd door allerlei kinderen die weer van alles van ons wilden. Van geld, tot flessen, t-shirts, schoenen en eigenlijk alles wat ik aan had of bij me droeg... De wandelaars kwamen net weer boven aan en hadden het goed kunnen lopen. Ik had samen met Gert gisteren al bedacht dat onze Erik de wandelingen altijd wat heftiger voorstelt dan ze zijn. Maar gezien het feit dat er beneden eigenlijk niet zo veel extra's te zien was hadden we geen spijt van onze beslissing.
Nadat de wandelaars even waren bijgekomen in de schaduw met een drankje gingen we op weg naar de singing wells. Er ging weer een plaatselijke gids mee. Het gebied rondom de krater is echt kurkdroog, het zal nog zo'n 6 weken duren voor hier de regentijd begint. De bevolking zit er echt met smart op te wachten. Er zit geen blad aan de bomen en struiken en het gras is compleet verdroogd. Het vee heeft niets meer te eten. De herders zijn met hun koeien en geiten onderweg naar de well. Iedere familie heeft zo'n well. Als er mensen van buiten de familie hun dieren komen drenken moeten ze er voor betalen. De put is bereikbaar door een kloof in te lopen. De aarde is hier droog wit stof/zand, het stuift ontzettend! Het duurde maar even en wij waren allemaal door een wit laagje stof bedekt.
We liepen samen met de koeien de kloof in en kwamen uit bij een 20 meter diepe put. Vanuit de bodem wordt door 10 mensen, in dit geval waren het vrouwen, die op boomstammen boven elkaar staan, het water steeds hoger doorgegeven. Dan komt het in een soort bekken en vandaaruit wordt het door drie mensen omhoog gebracht. Dit ging steeds in een vloeiende beweging. Bovenaan kwam het water dan weer in een soort bekken waar vier vrouwen het in emmers uitschepten en in een lange drinkbak gooiden voor het vee.
Deze stonden in een rij te wachten om zich vol te drinken. Het vee liep af en aan. Onder het scheppen van het water werd er een melodie geneuried, vandaar de naam singing wells. De bevolking hier behoort tot de Boranastam. Een deel van deze stam is vroeger, waarschijnlijk in slechte tijden weggetrokken naar Kenia en vormt daar de Samburustam. In tijden van droogte in Kenia proberen zij nog terug te komen om hier gebruik te maken van de bronnen. De bronnen worden door de Borana stevig verdedigd en de Samburu is niet welkom. Dit geeft wel eens spanning in deze regio! Er werd uitgebreid de tijd ogenomen om een en ander te fotograferen. Daarna gingen we naar een Boranadorp.
Ze hebben prachtige hutten die uit meerder gedeeltes bestaan, het is net of er een grote is en er een aantal kleinere tegenaan staan. De vrouwen bouwen hier de hutten. We mogen bij een echtpaar op visite en beleven even hoe het leven in zo'n hut is. Er staat een pan op het vuur, het is op het vuur na behoorlijk donker en mijn ogen prikken al snel van de rook Ze hebben, zoals de buitenkant al deed vermoeden, meerder kamers. In het woongedeelte wordt gekookt en staat ook een bed. De kippen lopen er ook rond. Verder hebben ze in de kamer erachter plaats voor de voorrraad en nog wat bedden. Ik neem plaats op een krukje naast de man des huizes. Hij vind het duidelijk leuk om zijn huis te laten zien. Moeders zit er maar een beetje sip bij te kijken, van haar hoeft het duidelijk niet zo! Op het bed in de huiskamer zat ook nog een dochter van een jaar of acht met een klein ziek broertje op haar rug. Later loop ik nog terug om een muts te gaan geven aan het zieke jongetje maar alleen moeder is binnen.
Ik vroeg haar waar de baby is en ze draait zich om. Ik vraag nog eens naar haar baby en ineens pakt ze uit de lappen die op het bed liggen een baby van een paar weken oud! Dus kreeg die de muts op. Hij of zij mocht bij mij op schoot en het werd ineens warm op mijn schoot. Een flinke plas was kennelijk bewaard voor dit moment... Moeder vertelde het aan de vader, sorry, sorry, maar ik geef aan dat ik er niet mee zit. In de wind en de warmte buiten is alles zo weer droog!
We namen afscheid van veel vrouwen en kinderen. Ze waren wat afwachtend maar zeker niet onvriendelijk. Toen Erik de foto's van het vorige bezoek tevoorschijn haalde werden ze heel enthousiast. Het bezoek was de moeite waard. De mensen leven hier alleen van veeteelt. Ze drinken het bloed en de melk van de koeien en geiten en af en toe wordt er ook een dier geslacht voor het vlees. Het is hier te dor en droog om ook maar iets te laten groeien. Het is echt heel arm hier! We reden een eindje en stopten toen voor een picnic. We hadden verse broodjes en de potten met zoetbeleg van de kok. We deden een staande lunch want de grond was nog steeds droog stof en er was geen schaduw door het ontbreken van de bladeren aan de bomen. We werden, toen de honger gestilt was weer aan de wandel gezet. De chauffeurs gingen na ons eten en haalden ons dan later weer in. Wij liepen een stukje en stuitten nog op wat grazende kamelen. Ze aten de takken van de struiken. Kamelen worden hier gehouden voor hun vlees en de melk, niet als lastdieren! Deze dag was het alweer snoeiheet! We zijn blij met het windje dat wat later op de dag opstak. We waren tegen half vier weer 'thuis' en gebruikten de middag om verder lekker te relaxen en wat te rommelen met foto's en dagboek. Gert heeft ontdekt dat als hij zijn telefoon anders instelt hij wel kan bellen! Mijn beltegoed is op dus ik heb een smsje naar Harm gestuurd of hij er wat aan kan doen. We belden voor het eerst weer met Jaap, sinds zijn verjaardag. Hij stelt het goed! Het was wel erg fijn om zijn stem weer even te horen...
Dag 23 Yirga Alem Vanuit onze accommodatie kun je een mooie wandeling maken in de ons omringende heuvels. Omdat we inmiddels weer uit de Riftvallei zijn, kun je genieten van het iets koelere weer. We overnachten in traditionele, prachtige tukuls (bungalows). We zijn nu in het land van de koffie en ananasplantages. We overnachten in traditionele, prachtige tukuls (bungalows).
Het verslag gaat verder in Zuid Ethiopië deel 2 
(2) Zuid ETHIOPIË 2011
Dag 23 Yirga Alem Vanuit onze accommodatie kun je een mooie wandeling maken in de ons omringende heuvels. Omdat we inmiddels weer uit de Riftvallei zijn, kun je genieten van het iets koelere weer. We overnachten in traditionele, prachtige tukuls (bungalows). We zijn nu in het land van de koffie en ananasplantages. We overnachten in traditionele, prachtige tukuls (bungalows). Programma: kwart over 7 ontbijt; vertrek 8 uur. Deze dag zaten we in auto 1. Deze rijdt altijd voorop, hij was de leider van de chauffeurs en de rechterhand van Erik. We waren nog maar net vertrokken toen zagen we al 3 steppearenden bij elkaar in een boom, prachtig! Erik heeft ons lekker gemaakt voor de volgende overnachtingsplaats, het wordt de mooiste van de hele reis zei hij... De rit was mooi, we reden weer door een donkerrood landschap.
De termietenheuvels waren talrijk en ik vond het net een hele verzameling falussen, zoals ze zo in het landschap stonden. We kwamen door steden en dorpjes, als we door het bos reden werden we uit de auto's gezet... lopen is de boodschap! Later werden we dan wel weer opgepikt. Dit is wel een goed systeem, vooral als de reisdagen lang zijn is het lekker om tussen door even actief te zijn. Erik en Gert gebruikten de wandeling om te vogelen! De dames gingen natuurlijk allemaal even door de hurken. De natuur is mooi, veel bloemen en bomen vol met bladeren. Wat een tegenstelling met gisteren toen alles kaal, droog en dor was! In een wat grotere stad deden we een bakkie koffie, de chauffeurs zijn aan hun ontbijt toe. We reden door tot een uur of een en gingen toen lunchen in een wat groter restaurant. Eindelijk konden we weer een keertje Ethiopisch eten. Ik nam Injera met chiro, een dikke kikkererwtensaus. Beetje pikant! Gert hield het bij het bekende,Spaghetti Bolognese. Anderen namen een potje schapenvlees met injera en brood. Daarn stapten we in voor de laatste anderhalf uur. Het leek wel of we door de groententuin van Ethiopië reden, alles was groen en er werd veel aan landbouw gedaan. Het zal hier heel vruchtbare grond zijn. Bananen en valse bananen, verschillende soorten kool, ananas, mango's, papayas,mais, teff en suikerriet groeide hier. Het was ook behoorlijk dicht bevolkt, veel hutten, en ook erg mooie hutten.
We zagen ook veel lemen huizen in alle felle kleuren geverfd en versierd. Dit gebied ziet er behoorlijk welvarend uit. In Yirga Alem ziet het park waar we gaan overnachten er inderdaad
schitterend uit. Het is mooi aangeplant met veel bloemen, ook agapanthus! We sliepen in een enorme ronde rieten hut. Twee slaapkamers, een badkamer en een huiskamer! Tegen half zes hadden we een
koffieceremonie. We zaten op het terras dat wat hoger lag waardoor we zicht hadden op de omgeving. Er zaten veel gieren in een boom dichtbij het terras. Deze kapgieren bleken hier iedere dag
gevoerd te worden evenals de hyena's. Die kwamen dan ook op een vaste tijd hun maaltje halen. Het leverde leuke foto's op! De maaltijd was overvloedig en we aten tegelijk met een groep Israeli's
die al een paar dagen met ons opreisden. Er was een buffet met veel verse groente en vlees. Iedereen was dik tevreden. Jammer dat we nu net hier maar één dagje blijven!
Dag 24 Yirga Alem - Awasa - Dordola
Na het ontbijt vertrekken we naar het Bale gebergte. Zodra we het asfalt verlaten wordt de weg omzoomd met glooiende velden vol Tef, de graansoort waar injera van gemaakt wordt. Langs de weg rijden ezelskarren met hout of goederen op weg naar de vele kleine dorpjes die op de heuvels te zien zijn.
Om kwart over zeven konden we ons melden voor het ontbijt. Op weg naar het restaurant zagen we de apen in de bomen. Er waren er heel veel en ze waren leuk met elkaar aan het stoeien. Velvet monkeys, die met de blauwe ballen! Ze serveerden hier de lekkerste pannenkoeken van de vakantie. Dat wisten ze zelf kennelijk ook want we kregen ze met twee tegelijk! Na het ontbijt stond er een wandeling gepland. Eerst liepen we een rondje om het resort. Daarbij zagen we de slaapplaats van de hyena's, grotten van wel 20 meter diep. Later zagen we nog eeen bushbok. Gert had hem tijdens zijn ochtendwandelingetje al gespot. Het park is rondom flink begroeid met struiken en reusachtige bomen. We zagen heel mooi een golden oriolel. We hoorden hem wel steeds, maar nu konden we hem mooi zien evenals de toerako. De lodge is helemaal selfsupporting wat betreft de groenten. We zagen een mooie groententuin met werkelijk alles erin. Verschillende soorten sla, kool, aardbeien, ananas, mango, papaya en koolrabi. Ze hadden een soort recycling met het afval. Ook liepen er kippen wiens lot het buffet was! Er werkten hier wel vijftig mensen op de lodge en allemaal kwamen ze uit de directe omgeving.
Na al deze informatie breidden we de wandeling uit naar het naast gelegen dorp. De stam die hier in de omgeving woont zijn de Sidama. We mochten weer een hut bekijken. Grote hutten, dat hadden we op weg hier naar toe ook al gezien, het zijn bijenkorfachtige hutten gemaakt van bamboe, gras en ensetbladeren. Gekookt wordt er in het woongedeelte en daar staan ook de kalveren. Door het koken in de hut bestrijden ze door de rook ook de termieten die anders de hut langzaam opeten...Er is een aparte ouderkamer en ook een afgescheiden kinderslaapkamer. Alles ziet er mooi opgeruimd en aangeveegd uit in het hele dorp. We horen de mensen zingen in de kerk. Het is immers zondagmorgen. De bevolking is hier protestant maar ze houden zich ook nog vast aan hun vroegere gebruiken. Zo hebben ze respect voor alles wat leeft en geloven ze in heilige bomen. Als de vijgenboom te groot is geworden en de ingang van de hut belemmerd, zullen ze eerder de hut verplaatsen dan de boom kappen. We zien dan ook prachtige bomen tijdens onze wandeling door het dorp.
Op het erf van de hutten zag je soms een berg zand of een stapel stenen. Hier liggen de overleden familieleden begraven. Ze willen ze dichtbij in hun woonomgeving zodat de voorouders nog een beetje voor hen kunnen zorgen en zo worden ze ook niet vergeten! Soms hebben ze echt een grafmonument. Maar we denken dat het dan wel belangrijke personen zijn geweest. Hieruit blijkt ook wel dat deze Sidama mensen geen nomaden zijn. Van een half nomadisch herdersvolk zijn ze geleidelijk een landbouwvolk geworden. Dit is voornamelijk gekomen door het succes dat zij hadden met de export van koffie. Tijdens ons bezoek hebben we steeds een groep kinderen die met ons meelopen, ieder lid van de groep heeft wel aan iedere hand een kind lopen. De plaatselijke gids die bij ons is stuurt ze na een poosje weg. Ze lopen dan weer terug naar hun hutten maar een nieuwe groep sluit dan al gauw weer aan... Het is helemaal niet erg want de kinderen zijn vrolijk en willen graag spelletjes met ons doen.
Terug op de lodge pakten we de spullen in en we waren er weer mee weg. Op weg naar Awasa. Daar ging de groep zich opsplitsen. Gert en ik gingen niet mee wandelen. Gert was flink verkouden en hoestte vooral 's nachts flink. Thea bleef ook bij ons, ze had wat vage buikklachten. En Pieter Paul koos voor de stad met zijn barretjes en uitgaansgelegenheden. De rest vertrok naar de Bale Mountains voor een trekking van twee dagen.
Wij hadden hier een zeer eenvoudig hotel, maar prachtig gelegen, buiten de stad aan een groot meer. De apen, velvet monkey en pied colobus liepen hier door de tuin en Gert had er zelfs al een in de kamer... Je kon er heerlijk zitten aan het meer. Alle vogels kwamen langs, hamerkoppen, kleine en grote zilverreiger, pied-, woodland - en Malachite kingfisher. De African Fisheagles riepen in de bomen. De blackwinged lovebirds eten met z'n tweetjes de zaden uit de boom boven ons hoofd.
Ze waren in de tuin alles aan het opbouwen voor een bruiloft. Wat verderop was een lange wandelpromenade langs het meer en hier liep werkelijk al het jong spul van Awasa. Waarschijnlijk is dit een zondags gebeuren. Mooi om te zien, verliefde paartjes maar ook jonge knullen hand in hand en jonge stellen met kinderen. Wij waren ongeveer de enige blanken en wij werden nu eens helemaal over het hoofd gezien. We werden amper aangesproken voor pen of birr. Wel zijn er enkele jonge mannen die heel geïnterresseerd vroegen wat we al hadden gezien in Ethiopie. Het was een verfrissende ervaring dat we nu eens niet als een wandelende portemonee werden gezien. Op geregelde afstand waren er wat gelegenheden om te zitten, het pad loopt dan gewoon door de bar heen. Ook waren er 'stalletjes' waar je popcorn of pinda's kon kopen. Ook zag ik verse schijven ananas of vis te koop. Het was allemaal heel relaxed en duidelijk dat iedereen genoot van de vrije dag, elkaar en het meer.! Tegen dat het donker werd waren we weer terug bij het hotel en was ook het bruidspaar gearriveerd. Ze werden in een prieeltje gezet met hun 4 bruidsmeisjes en jonkers. Later gingen ze op een soort tribune de taart aansnijden. Dit ging gepaard met vuurwerk en zingen. Het echte feest hadden ze waarschijnlijk ergens anders gevierd want na het eten van de taart was de hele bubs weer vertrokken.
Wij besloten te gaan eten in het hotel wat naast het onze lag. Het bleek een ontzettend chique gelegenheid. Hotel/ restaurant, groot plein voor het hotel en het restaurant lag pal aan het meer.
Hier aten ook veel jonge stellen maar we zagen helemaal geen blanken. Ze hadden er wel een westerse kaart. Lekker gegeten, het was wel iets duurder maar dan is het voor onze begrippen nog vrijwel
voor niets. Zeg dat we normaal voor een maaltijd twee en een halve euro betalen dan kostte het ons nu 4 euro en dan zaten we op chique!
Dag 25 Awasa.
We sliepen lekker, het was er niet zo koud! In het vorige hotel was het 's nachts 15 graden en konden we een deken wel gebruiken. Hier was het weer net boven de twintig! We zaten inderdaad in een
heel eenvoudig hotel, het was er allemaal zeer gedateerd maar alles werkte, het toilet konden we doortrekken, we hadden een warme douche en ook het licht werkte! Dit is toch wel bijzonder, dat
hadden we nog niet vaak meegemaakt. Zelfs de klamboe paste om het bed en was heel! We werden wakker van het geluid van de Colobusapen. Ze zaten op en om het huisje. Ook de Hadada ibissen
waren vroeg van de partij. Die roepen luidkeels hun eigen naam. Tegen half acht kwam onze eigen chauffeur Seiffe, ons ophalen voor een rit door Lake Abiata-Shala N.P. Hierin liggen twee meren. Het
ene is met meer dan 20 meter het diepste meer van Afrika. Het andere is een zout meer. We zagen daar dus ook flamingo's. Ook weer veel vogels maar het waren meest al bekende. Verder was
het rustig met de mammals. De enige die zich liet zien was de Grant's Gazelle. We hadden deze al gespot op de dag dat we naar El Sod, de zoutkrater, reden. Er zouden hier ook whartog en andere
antilopen kunnen voorkomen. Het was een heel open gebied, weer erg droog en het was behoorlijk bewoond en ook liep er veel vee rond. Het terrein was wat heuvelachtig met acaciatsruiken en bomen.
Wel zagen we nog Hot Springs, heel bijzonder. Ik heb dit nooit eerder gezien en de grond borrelt daar echt. Het water is er 96 graden. Er was een kklein riviertje en ook wat poelen maar ook ronde
gaten met een doorsnee van zo'n tien tot vijftien centimeter. Daar kwam alleen hete damp uit. Rond twaalf uur verlieten we het park weer. Het was geen bijzondere tocht geweest maar we hadden
afwisselend gelopen en gereden en ons toch wel geamuseerd.
We lunchten samen met Seiffe in het Rastadorp Shashemene. Keizer Haile Selassi had indertijd de Rastafari's van Jamaica belooft dat zij zich vrij mochten vestigen in Ethiopië. De leider van de Rastafari's, Marcus Garvey, spoorde zijn volgelingen aan om terug naar Afrika te gaan, terug naar de roots, de oorsprong. Dit had een immigratie van duizenden rasta's tot gevolg. Na de dood van Haile Selassi en de anti- religieuze terreur van Mengistu zijn er weer velen vertrokken, terug naar de nieuwe wereld. In Shashemene wonen nu nog zo'n duizend rasta's. Ze hebben hun eigen scholen, kerken en gemeenschapshuizen. Ze wonen ook wat geïsoleerd in een ommuurd gebied. Marihuana neemt een belangrijke plaats in bij de rasta's, het brengt hen op een spiritueel hoger niveau en ze zijn daardoor dichter bij God. Ze verbouwen de marihuana zelf. Seiffe vertelde ons dat de Ethiopisch politie regelmatig invallen doet. Ze weten dat er marihuana wordt gebruikt, dus als er een zondebok nodig is of als ze soms gewoon wat geld willen gaan innen, dan wordt er een inval gedaan. Ze wonen dan ook wat geïsoleerd en de verhouding met de Ethiopiers is niet altijd goed. Wij hebben ze niet gezien, vast in de verkeerde hoek van Shashemene geweest...
Onderweg hadden we als tegenligger op de weg een aanhoudende stoet van ezelwagentjes volgeladen met maisstengels. De karren waren hoog opgeladen en dan liep er zo'n klein ezeltje voor. Maar op het moment dat je medelijden begon te krijgen met die ezeltjes zag je in die stoet ook vrouwen lopen die kromgebogen ook een veel te grote last vervoerden...
We stopten in Awasa en na enig zoeken vonden we een internetcafe. Ik kon nu eindelijk de tekst en ook de foto's naar Jaap sturen. Ik kon onze site wel openen maar niet inloggen. Ik ga voor de volgende reis een nieuwe site openen want ik denk dat het een te groot bestand is geworden. Nu moest Jaap aan het werk!!! Het was wel erg leuk om in de reacties te lezen hoe enthousiast iedereen was. Ik had even het gevoel contact te hebben met Nederland, dat was toch erg leuk! Ik was precies op tijd klaar, 45 minuten had ik gekregen en in die tijd was Gert met Thea een pilsje gaan drinken. Terug bij het hotel gingen we weer lekker bij het meer zitten.De visarenden waren druk aan het roepen en de kingfishers vlogen voor ons langs. We zagen ze vissen en hun prooi in de boom voor ons opeten. Nog nooit hebben we ze zo goed kunnen bekijken en fotograferen! We bestelden een vers sapje, papaya en ananas. Wat kunnen ze hier in Ethiopie heerlijke sapjes maken. Het is bijna enkel gepureerd fruit. Voor mij was dat wel boffen want als je geen bier drinkt ben je aangewezen op Cola of Merinda, een soort sinas. De wijn is hier duur, een glas rode wijn kostte gisteren 60 Birr. Dat terwijl een hele maaltijd rond de 40 Birr kost! Ik zal op tijd melden aan het thuisfront dat ze een flesje witte in de koelkast zetten!! Het avondeten deden we deze keer bij een Italiaans restaurant,Dolce Vita, het staat ook in de Lonely Planet vermeld. Er zaten veel blanke klanten. Ze serveerden er dan ook een prima maaltijd, italiaans, maar er was ook een ruime keuze in Ethiopische gerechten. Wij kozen voor Italiaans en hadden daar zeker geen spijt van. Waar we ook geen spijt van hebben is de beslissing om niet mee te gaan de bergen in, we hadden er alle drie een goed gevoel over, lekker rustig aan gedaan en Gert heeft hier zijn hart op kunnen halen met vogelen, de score is 237 soorten! Het hotel ligt echt in een perfecte omgeving.
Dag 26 Awasa -- Wondo Genet
We rijden in 2 uur naar Wondo Genet. Het is een heuvelachtig landschap met acacia's, uitgestrekte meren en een grote rijkdom aan vogelsoorten Dinsdag 8 februari. We sliepen uit.... Nou niet
echt want Gert z'n prikkelhoest heeft hem en mij dan natuurlijk ook, vrijwel de hele nacht wakker gehouden! We ontbeten om acht uur. Ik nam nog een keertje porridge. Dat smaakt heerlijk in Afrika!
Daarna wandelden we richting vismarkt, het was een hele bedrijvigheid daar. Er kwamen veel vissersboten binnen, de vis werd meteen schoongemaakt en gefileerd. Het is vooral Tilapia wat er in het
meer wordt gevangen en een enkele catfish.De afval werd ook bewaard om te worden verwerkt tot veevoer. Toch cirkelden er heel wat Maraboe's rond de vissers en ze waren ook zo brutaal om af
en toe wat van de boten te pikken. Verder waren er heel wat mannen bezig met het boeten van de netten. Heel onAfrikaans werd meteen elk net nagekeken en gerepareerd. Al met al was het een drukte
van belang. Langs de muur zat een hele rij vrouwen met etenswaar te wachten op hongerige kopers, ook koffie kon je er kopen. Er waren dus veel vissers maar ook weer veel mensen en kinderen die er
rondhingen in de hoop een e-mail adres of een birretje los te krijgen. Maar het was helemaal niet vervelend. We konden gewoon filmen en foto's maken. We moesten wel entree betalen voor de markt, 20
birr pp ( 1euro).
We hadden echt op ons gemakje rondgekeken toen we een bakkie koffie gingen doen bij Dolce Vita. Een cappucino hadden we gedacht maar nee, dat kenden ze niet, een machiatto was ook smakelijk. Heel aangenaam was het daar zitten in de schaduw op het terras! Nu zochten we nog de schaduw, over een paar dagen zullen we weer blij zijn met elk uurtje zon!!! De rest van de morgen brachten we door aan de rand van het meer. De visarend trok verschilllende rondjes en het was er heerlijk ontspannend. Even vakantie in de vakantie. Al met al hadden we natuurlijk wel een druk programma achter de rug en het was ook heerlijk om zo even met z'n drietjes te zijn. Dan merk je dat ook zo een hele dag met een groep optrekken energie vraagt. De lunch deden we weer bij de Italiaan, ze gingen ons al een beetje als vaste klant zien! Precies om twee uur waren we terug toen Seiffe, onze chauffeur, ons weer kwam halen voor de nieuwe bestemming; Wondo Genet. Het was een uurtje rjden vanaf Awasa daarheen.
Het nieuwe hotel in Wondo Genet zag er weer goed uit. Ook hier een mooie tuin maar helaas geen meer. Lekkere warme douche met warm water uit de bron, dus nog gezond ook! We deden nog een
wandelingetje naar het zwembad. Hier zwem je ook in bronwater! Maar we hadden niet zoveel goesting, zouden de Belgen zeggen, dus we doken het terras op. Het avondeten deden we in het hotel. Het
restaurant ziet er zeer gedateerd uit maar het eten smaakte prima.
Dag 27 Wondo Genet
Vandaag verblijven we in Wondo Genet, een hotspring resort met thermale zwembaden, ligt in deze prachtige omgeving. Je kunt een prachtige wandeling maken naar de hoger in de bergen gelegen thermale
bronnen of met een vogelgids op pad gaan naar de meest kleurrijke vogels. We moesten vroeg op want we gingen mee met een vogelwandeling. Zes uur ontbijt en om zeven uur weg. Het was nog even
moeilijk om een gids te vinden. Erik had gisteren geprobeerd om iets te regelen maar toen vroegen ze 1500 birr om met een groep op pad te gaan... Vanmorgen was dat 500 en dat vonden we toch nog te
veel dus toen we aanstalten maakten om dan alleen te gaan kon het voor 300! Het was een flinke wandeling van vijf uur. In een behoorlijk tempo de berg op. Gert en Erik waren beiden zeer tevreden
met de vogels die ze zagen; De white cheeked turaco, silvery cheeked hornbill, abyssinian woodpecker, sharpe's starling, montane white-eye, white
rumped babbler, mountain wagtail, abyssinian ground trush,Augur buzzard, African black duck en vele anderen. De gids wist er ook veel van en kon ze goed opsporen. We
wandelden naar de waterval; een flinke tocht, natuurlijk klimmen, vaak over smalle richeltjes langs afgronden... Er liep nog een knul mee, Lucas, hij wierp zich op als mijn persoonlijke gids en
deed dat vol overgave, hij droeg mijn rugzak en wees ook veel vogels aan. Ook hielp hij mij in de moeilijke stukken met klimmen en dalen. Ik zette hem tijdens een rustpauze nog aan het
bellenblazen. Dat had hij nog nooit gedaan, hij was heel verbaasd. Het touwtje met de knoop kende hij wel. Aan het eind van de wandeling klommen we nog een keer een berg op, daar toonde de gids ons
het nest van een Crowned Eagle. Een bijna volwassen jong zat op het nest. Ik heb mijn eigen gids Lucas een goede beloning gegeven voor zijn hulp en grote gids kreeg van Erik geen tip, had hij hem
gisteren maar niet moeten proberen op te lichten en dat zei hij hem ook.
Daarna smaakte een koel drankje in de tuin van het hotel ons overheerlijk. De lunch namen we er maar meteen achteraan! Daarna vond iedereen het te warm om iets te gaan ondernemen. Iedereen vertrok naar de kamer, tegen 4 uur zag je weer wat mensen verschijnen. Een paar liepen naar het dorp, wij gingen eens kijken bij het zwembad, daar hoort een mooie tuin bij. We zagen wel wat vogels maar het was duidelijk nog wat te vroeg voor ze. Het zwembad krijgt water uit de Hot Spring, het zou medicinale krachten hebben... In het zwembad zijn het meest toeristen, wel donkere mensen maar, toeristen. Wat verderop is de plaats waar de bevolking van Wondo Genet gaat baden in de poel waar warm water opborrelt. Vlakbij is ook de stroom die van boven komt en daar is koud water. De vrouwen doen daar hun was, het was er een drukke bedoening van vrouwen en kinderen. In de poel zaten alleen mannen!
Terwijl we weer terugliepen bedacht ik dat ik nog een foto had van de broer van Lukas. We vroegen het aan de knul die met ons meeliep, altijd loopt er wel een knul met je mee.. In Africa you never
walk alone... Ja hoor, hij wist hem wel te wonen en zo belandden we op het erf van Lukas. Het zag er allemaal goed uit. Een flink terrein met drie huizen en een kookhut. We werden meteen
uitgenodigd voor de koffie! Terwijl de koffie werd gezet werden wij rondgeleid door de tuin. Ze verbouwden koffie, valse bananen(enset), avocado's en nog wat groenten. Er lagen wat geschaafde palen
hout, daar moesten nog meubels en bedden van worden gemaakt, dat was het werk van de vader. We gingen intussen binnen zitten en ik haalde mijn fotoalbum te voorschijn. Vol belangstelling werden de
foto's bekeken, van de sneeuw, van Oma, van de koeien in Holland, een hollands schaap etc. Daarna kregen we koffie met een soort van injera maar dan gebakken van het merg van de valse bananenplant.
Het smaakte goed en na het tweede kopje zijn we weer vertrokken. Dit was onze laatste ervaring met het Afrikaanse leven! Morgen pakken we alles weer in en op en gaan we op weg naar Addis!
Dag 28 naar Addis Abeba
De tocht van ongeveer vier uur voert ons langs vulkanische bergen gelegen Grote Slenk meren. Deze meren staan bekend om hun vogelrijkdom. Je zult hier ondermeer maraboes, flamingo's, pelikanen,
visarenden en ibissen kunnen zien. In Addis Abeba hebben we de beschikking over dagkamers, en na een verfrissende douche beëindigen we de reis 's avonds met heerlijk Ethiopisch eten met
dansvoorstelling. Aansluitend vliegen we terug naar Brussel. We waren op tijd weer wakker en het ontbijt smaakte goed, voor de laatste keer een pancake bij het ontbijt, we zullen thuis moeten
gaan afwennen... Om acht uur reisden we af. Al vrij snel buiten Wondo Genet vielen we stil. Auto nummer twee had pech, er was een steun van de V snaar afgebroken. Met een stok en een steen werd de
reparatie verricht. Het zijn hier ook echte monteurs... Tijdens het wachten verzamelden zich meteen weer een hele hoop kinderen bij de auto, de manier om ze te laten ophouden is altijd een
spelletje doen en dat lukte nu ook weer goed. Een eenvoudig handenklapspelletje en ze zijn er zo op gebrand ook een keer een beurt te krijgen dat er niemand nog om iets bedelt... Het is leuk om te
zien hoe verschillend ze hierop reageren. Sommige snappen het meteen en kunnen het heel snel, voor anderen is het al genoeg om erbij te staan. We werden door zeker 30 kinderen uitgezwaaid!
Toen hadden we een flink stuk voor de boeg, ruim 280 km. Voor een groot deel over goede wegen. We stopten nog bij een groot meer. Daar zagen we weer veel maraboes en vissers. De kleine watertjes tegen het meer aan zagen er heel idyllisch uit. Veel blauwe waterlelies en ook veel vogels. We wandelden naar het grote meer en zagen weer hoe de vissers de gevangen tilapia fileerden en de netten weer in orde maakten. Na deze pauze reden we nog eens anderhalf uur tot de lunchstop. Deze hadden we in een hotel aan een kratermeer. Een prachtig uitzicht op de omliggende kraterwanden en dat met een lekker mangosapje in de hand! Na deze lunchstop hadden we nog 75 km te gaan. In Addis Abeba stond de teller voor onze reis door het zuiden op 2600 km. Pittig, zeker als je weet hoe de staat van de wegen over het algemeen was. In het hotel Ghion bedankten we de chauffeurs.
In het hotel bleken we de beschikking over drie dagkamers te hebben. Goed geregeld! En toen stond er nog maar één ding op het programma; het laatste avondmaal van Erik met zijn twaalf apostelen. Hij heeft beloofd te proberen om bij die gelegenheid water in wijn te veranderen... Ik had na 4 weken wel zin in een lekker wit wijntje...dus had ik mijn hoop gevestigd op de kunsten van Eric, maar ik zal waarschijnlijk geduld moeten hebben tot in het vliegtuig....
En dan zit ook deze reis er weer op. We hebben het als een prachtige reis ervaren. Enorm veel hebben we gezien en beleefd. We hebben het ervaren als een prachtig land met zeer grote verschillen in landschap en cultuur tussen het noorden en het zuiden. De bevolking was overal heel vriendelijk! Nergens hebben we negatieve ervaringen gehad! Het eten is ons ook alles meegevallen. We waren voorbereid op weinig smakelijk eten maar iedereen in de groep is er tevreden over. We hebben altijd voldoende keus gehad tussen Europees en Ethiopisch. Vooral de sapjes zijn het vermelden waard. De groep viel voor de mixed juice, Avocado, Pineapple en Mangosap in een glas. Ik ging voor de Mango, verrukkeluk! We hebben wel wat zieken gehad, voornamelijk maag/darmproblemen die meestal in een of twee dagen weer waren opgelost.
De reis zat goed in elkaar, alles liep op rolletjes. De accomodaties waar we verbeleven waren, in aanmerking genomen dat we in Afrika waren, goed. We kunnen de enquete van Sawadee zeker positief invullen. De reisleider was zéér geschikt. Hij was duidelijk in de afspraken, genoot zelf ook zichtbaar van het verblijf in Ethiopie. Ook was hij heel actief in het bijhouden van de pot. Hij hield zelfs een kasboek bij! Gert hield ook een boek bij maar dan met de vogelsoorten... 266 soorten heeft hij gezien!
Dag 29 Aankomst in Brussel
We zijn weer thuis. Onderweg hoorden we al van de onrusten in Egypte. De bevolking was in opstand gekomen tegen het regime van Mubarak. Er waren veel doden gevallen tijdens deze opstand. In Tunesië is het ook onrustig en in Libië zijn de mensen ook in opstand en willen ze Khadaffi weg hebben.. Ook Oman is onrustig, het staatsbezoek van onze koningin daar wordt afgelast... en het regent! We zijn weer thuis.
Daar gaan ze weer, Ethiopië!
We gaan er weer vandoor, deze keer naar Ethiopië!
We vertrekken op 14 januari. We gaan weer proberen om onderweg wat ervaringen en foto's op deze site te zetten maar we hebben uit de Lonely PLanet begrepen dat, als er al internet is, dit
ontzettend traag is.... Maar we zullen het zeker proberen! Om toch alvast een indruk te geven wat we daar allemaal kunnen gaan beleven zet ik hier vast het reisprogramma op. Onze groep is 12
personen groot. De reisbegeleider is een Belg en ook een paar groepsleden hebben die nationaliteit. Onze ervaring met zo'n gemixte samenstelling van de groep is prima dus we hebben er veel zin in!
Dag allemaal!